Uzmanlar açıkladı: Türkiye petrol ticaret merkezi olabilir

Türk dünyası arasındaki iş birliği ve ticaret her geçen gün daha da gelişerek büyüyor. O denli ki, pahalı coğrafyalarda yer alan Türk ülkelerin birbirleriyle yaptığı mutabakatların ehemmiyeti milletlerarası pazarın da merceği altında. TRT Haber’den aktarılana nazaran, birçok güç kaynağının rezervine sahip Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan’ın güç üslerinde hareketlilik arttıkça bölgeden gelecek yeni projeler de gündemi belirlemeye aday. O projelerden biri de Trans Hazar Petrol Boru Sınırı olduğu biliniyor. Bu çizgi için şimdi imzalar atılmasa da yeni gelişmelerin yakın vakitte yaşanması mümkün. Atılacak imzalarla muhtemel Trans Hazar Petrol Boru Sınırı’nın bölgedeki petrol entegrasyonunda istikrarları değiştirmesi bekleniyor. Uzmanlara nazaran proje, güzergahın kıymetli noktalarının yer aldığı Türkiye’yi, bölgesel ve memleketler arası alanda rol sahibi yapabilir. O denli ki, Türkiye petrol ticaret merkezi olma potansiyelini daha da güçlendirebilir. Hazar Denizi’ndeki güç noktalarının ehemmiyetini ve Trans Hazar Petrol Boru Sınırı’nın getirilerini Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener ile konuştuk.

Öncelikle Akyener, Trans Hazar Petrol Boru Sınırı’nın uzun yıllardır planlanan bir proje olduğunu belirtiliyor fakat, hala çizgi için imzalar atılmış değil. Akyener, bu sınırın gerçekleştirilmesini en çok isteyen iki ülkenin Kazakistan ve Türkmenistan olduğunun altını çiziyor. Hatta, “Kazakistan bir petrol boru sınırıyla ürettiği petrolü Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Sınırı’na ve tahminen ileride Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Sınırı’nın da genişletilmiş versiyonuna nakletmeyi hedefliyor” diye ekliyor ve şöyle anlatıyor: “Trans Hazar Petrol Boru Sınırı, Kazakistan ve Türkmenistan’ın petrol ve doğal gaz üretimini Azerbaycan’a taşımak ve oradan milletlerarası pazarlara ulaştırmak hedefiyle planlanan bir boru sınırı projesi. Boru sınırının iki ayağı var; Kazakistan’dan Bakü’ye petrol taşıyan bir boru çizgisi ve Türkmenbaşı’ndan Bakü’ye doğal gaz taşıyan bir boru çizgisi. Bu projenin gayeleri ortasında bölgesel güç entegrasyonu, Türk dünyası iş birliği ve güç güvenliğinin artırılması yer alıyor. Fakat, projeyle ilgili kimi soru işaretleri ve ekonomik sürdürülebilirlik bahisleri da var. Şimdi proje imzalanmadı lakin ileride gerçekleşmesini umuyoruz.”

Trans Hazar Petrol Boru Sınırı’nın ekonomik katkılarının epey kıymetli olması bekleniyor. Bu petrol boru çizgisi gerçekleştirilebilirse, “Kazakistan ve Türkmenistan’a petrol ve doğal gaz ihracatını daha faal ve verimli bir halde gerçekleştirebilme imkanı doğar” diyor Akyener:

“Azerbaycan, daha fazla petrol taşıyarak Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Çizgisi’nin kapasitesini tam olarak kullanabilir ve Kazakistan’ın petrol ihracatının bir kısmını da bu güzergahtan gerçekleştirebilir. Bu durum, Türkiye’nin Ceyhan Limanı’nın stratejik değerini artırırken, Kazakistan’ın da Rusya’ya olan bağımlılığını azaltma gayesini dayanaklar. Birebir biçimde, Türkmenistan’ın daha fazla doğal gaz üretebilmesi ve Türkiye’ye sevkiyat yapabilmesi için bu boru sınırı büyük bir fırsat sunar. Türkmenistan’ın vergi sistemi ve yatırım çekme siyasetlerinde iyileştirmeler yapması durumunda, Türkiye’nin takviyesiyle Türkmenistan’ın doğal gaz ihracat potansiyeli artabilir. Bu da Türkmenistan’ın ekonomik kalkınmasına ve doğal gaz ihracatında müşteri çeşitliliği sağlamasına yardımcı olabilir.”

Trans Hazar Petrol Boru Çizgisi’nin amacı, bölge ülkeler ortasındaki bağları daha ileri düzeye taşıması istikametinde. Akyener, bu türlü bir çizginin kriz durumlarında güç tedarik güvenliği için de epey kıymetli olacağına işaret ediyor: “Boru çizgisinin gerçekleştirilmesiyle birlikte, bu ülkeler ortasında güç alanında daha güçlü bir iş birliği ve entegrasyon sağlanır. Enerji sektöründeki iş birliği, ülkelerin ekonomik büyüme potansiyelini artırır, istihdam yaratır ve bölgesel kalkınmayı takviyeler. Tıpkı vakitte, kriz durumlarında güç tedarik güvenliğini sağlamak için alternatif bir sevkiyat yolunun olması da büyük bir avantaj olur. Trans Hazar Petrol Boru Çizgisi’nin gerçekleştirilmesiyle birlikte, bölgedeki güç kaynaklarının daha aktif bir biçimde kullanılması ve ihracat potansiyelinin artması beklenir. Bu da bölgedeki ülkelerin ekonomik büyümesini ve kalkınmasını desteklerken güç arz güvenliğini de sağlar. Fakat, bu projenin gerçekleştirilmesi birçok teknik, ekonomik ve politik zorlukları beraberinde getirecektir ve ayrıntılı bir planlama ve iş birliği gerektirecektir.”