Kutsal yemiş zeytinin mitolojik yolculuğu… İsis’in gözdesi Afrodit’in güzellik iksiri
Dünyanın en eski ağacı ve ölümsüzlüğün simgesi olarak bilinen zeytin ağacı; mitolojilerde olduğu üzere Kur’an-ı Kerim, İncil ve Tevrat’ta da kutsal ağaç olarak nitelendirilir. Zeytinin kullanım alanının geniş olması nedeniyle peygamberlerden hükümdarlara, Yunan rablerinden firavunlara kadar zeytinle ilgili pek çok öykü anlatılır.
TUTANKAMON’UN TACI
Eski Mısır uygarlığında zeytin ağacının Milattan Evvel 1600’lerde Nil Deltası’nda ekilmeye başlandığı ileri sürülür. Kıssaya nazaran bundan 6.000 yıl evvel tanrıça İsis, Mısırlılara zeytin ağacı yetiştirmeyi ve eserlerinden faydalanmayı öğretir. Mısır firavunlarından Tutankamon’un (MÖ 1333-1323) zeytin kısımlarından örülmüş tacı da adaletin sembolü olarak kabul edilir. Mısırlıların zeytin ağacının yaprağını ezerek elde ettikleri değerli yağı firavunlarını mumyalamakta kullandıkları da bilinir.
ATHENA’NIN ARMAĞANI
Yunan mitolojisine nazaran zeytin ağacı, bilgelik tanrıçası Athena ile deniz ilahı Poseidon ortasındaki bir müsabaka sonucu oluşur. Poseidon ve Athena, Kekrops’un kurduğu kente kendi isimlerinin verilmesini ister. Zeus ise hangi ilah ya da tanrıça insanlığa daha elverişli ve daha yararlı bir iş yaparsa kurulan kente onun isminin verileceğini söyler. Poseidon üç dişli yabasıyla bir kayaya vurur vurmaz su fışkırır ve azgın bir at çıkar. Athena ise mızrağıyla kayaya vurur ve kısımları meyvelerle dolu bir zeytin ağacı oluşur. Athena, zeytin ağacını barışı ve medeniyeti simgelediği için insanlara armağan eder.
ÖLÜMSÜZLÜK SİMGESİ
Yunan ve Roma mitolojisine nazaran, rabler ve yarı ilahlar zeytin ağacının kolları altında doğarlar. Zeus’un ikiz çocukları Apollon ve Artemis’in zeytinlikte doğduğu söylenir. Antik periyodun olimpiyat oyunlarında muvaffakiyet kazanan atletler, zeytin ağacının kollarından yapılmış taçlarla ve zeytinlerden sıkılan yağların konulduğu amfora ile ödüllendirilir. Yunan tanrıçası Afrodit’in hoşlaşmak için yüzüne zeytin sürdüğü de söylenir. Ayrıyeten Yunancada alfabenin son harfi olan Z (Zeta), ölümsüzlüğü simgeler ve zeytin manasına gelir.
BUGÜN DÜNYA ZEYTİN GÜNÜ
2 Aralık 2019 tarihinde Memleketler arası zeytin Kurulu (IOC) teşebbüsü ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) aldığı kararla zeytin ağacı, Somut Olmayan Kültürel Miras listesine eklendi ve 26 Kasım gününün “Dünya Zeytin Günü” olarak kutlanılması kararı alındı.
