Kırık kemikler alçıyla değil kanınızla kaynayacak! Türkiye’de uygulanabilir: ‘Afetlerde kurtarıcı’
Melike Sarıkaya/Milliyet.com.tr – Kan, ömür döngüsünün en temel sıvılarından biri. Bedenimizdeki her hücreye hayat veren, yaraları uygunlaştıran, bizi hayatta tutan ve artık, tıbbın hudutlarını tekrar çizen bir mucizenin merkezinde yer alıyor. Vücudumuzda daima bir düzgünleşme döngüsü vardır. Her gün, bedenimiz kan yardımıyla kendini onarır; kesikler, sıyrıklar, küçük yaralar vakitle düzgünleşir ve beden, kaybedilen her şeyi geri kazanır. Lakin daha büyük bir hasar karşısında bedenimizin gücü, bu doğal düzgünleşme sürecinin kapasitesi sonludur. Mesela, kırık kemikler, bu doğal güzelleşme sürecini zorlayan bir pürüz oluşturur ve güzelleşme süreci, bazen gereğince süratli ya da tesirli olmayabilir. İşte tam bu noktada, bilim insanları devreye giriyor. İnsan bedeninin güzelleşme potansiyelini yine şekillendirmeye hazırlanan Nottingham Üniversitesi’nden bir grup, insan kanının düzgünleşme potansiyelini, biyoteknolojinin imkanlarıyla harmanlayarak, kemik kırıklarını tedavi etme umudu taşıyan bir implant geliştirdi. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Aybars Tekcan Milliyet.com.tr ye anlattı.
KENDİ KANINDAN İMPLANT TEDAVİSİ
Bilim insanları, hastaların kendi kanını kullanarak kemik kırıklarını tedavi etme potansiyeline sahip yenilikçi bir implant geliştirdi. Nottingham Üniversitesi’nden alanında uzman araştırmacılar, bedenin doğal düzgünleşme yeteneğini desteklemek, tesir kapasitesini artırmak emeliyle, ‘rejeneratif hematom’ (RH) ismi verilen bir yapı oluşturan materyal üzerinde çalıştılar. Laboratuvar ortamında yapılan çalışmalarda, peptit amfifil ismi verilen özel proteinlerin, insan kanına eklenerek RH oluşumunu daha tesirli hale getirdiği keşfedildi. Bu tarafta yapılan yeni çalışmalarda elde edilen sonuçlarda ise tamirat sürecine dahil olan hücrelerin aktifliğini artırarak kemik dokusunun daha güçlü bir halde yenilenmesini sağladığı tespit edildi. Bu çığır açıcı yeni usul, ‘Advanced Materials’ mecmuasında yayımlanan bulgularla bilim dünyasına tanıtıldı.
Araştırmacılar, geliştirdikleri bu yeni malzemeyi sıçanlar üzerinde test ederek umut verici sonuçlar elde ettiler. Kanlarına sentetik peptit eklenen sıçanlarda, implant yerleştirildikten sonra kemik güzelleşmesinin altı hafta içinde yüzde 62’ye ulaştığı gözlemlendi. Geleneksel tedavi usulleriyle karşılaştırıldığında ise bu oran epeyce dikkat cazipti. Ayrıyeten materyalin üç boyutlu baskı teknolojisiyle uyumlu olmasının, gelecekte şahsileştirilmiş tedavi seçeneklerini mümkün kılabileceği düşünülüyor.
Çalışmaya liderlik eden Prof. Alvaro Mata, bu yaklaşımın bedenin doğal düzeneklerini geliştirerek rejeneratif tıp alanında yeni ufuklar açabileceğini belirtti. Lakin tekniğin insanlara uygulanabilir hale gelmesi için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurguladı.
Araştırmacılar tarafından geliştirilen prosedürü pahalandıran Dr. Öğretim Üyesi Aybars Tekcan, “Böyle bir tedavi metodu elbette mümkün. Teknoloji bize bunu bize verebiliyor. Bu çalışma, peptit amfifiller ve kanın doğal pıhtılaşma süreçlerini birleştirerek şahsileştirilmiş rejeneratif malzemeler geliştirmeyi amaçlıyor. Bu geliştirilen implant hastaların kanını ve doğal düzgünleşme süreçlerini kullanarak, süratle monte edilebilen, sinyal faktörlerinden güçlü, rejeneratif (yenileyici) ve şahsileştirilmiş gereçler mühendisliği yapmayı sağlar. Artan yaşlı nüfusun ömür kalitesini ve fonksiyonunu artırabilecek daha tesirli ve erişilebilir rejeneratif terapilere olan muhtaçlık giderek artıyor. Fakat rejeneratif tıpta karşılanamayan değerli bir zorluk, rejeneratif ortamın tabiatında bulunan karmaşıklığı ve fonksiyonelliğini tekrar oluşturma zorluğudur. Bu prosedür yalnızca kırık güzelleşmesi değil diğer alanlarda da kullanılabilecek” diye konuştu.
TÜRKİYE’DE DE UYGULANABİLİR
Geliştirilen bu implantın öbür medikal aygıtlardan farkını aktaran Dr. Öğretim Üyesi Tekcan, “Öncelikle bu bir aygıt değildir. 3D yazıcıda üretilen bireyleştirilmiş implanttır. Bu çalışma, doğal güzelleşme düzeneklerinden esinlenerek yenilikçi gereç platformu sunuyor. Peptit amfifil-kan jelleri, biyolojik uyumluluğu, kolay hazırlanabilirliği ve kişiselleştirilebilirliği ile rejeneratif (yenileyici) tıp alanında ihtilal yaratma potansiyeline sahiptir. Bu özellikleri ile başka implantlardan ayrılıyor. Bu implant Türkiye’de de uygulanabilir. Bunun için muhtaçlığımız olanları şu formda sıralayabiliriz:
- Peptit Amfifiller: PA-K3, müspet yüklü ve resen nano liflere dönüşebilen bir peptit amfifildir.
- Tam Kan: İnsan yahut hayvan kaynaklı tam kan, PA-K3 ile jelleşmeyi başlatmak için kullanılabilir.
- Jelasyon: Sonrasında jelleşmesi gerçekleştirilerek 3D yazıcı ile uygun biçimde implant üretilir” dedi.”
‘ÇENE TEDAVİSİNDE DEĞERLİ TESİRLERİ OLABİLİR’
Kanın implanta dönüştürülmesinde nasıl bir yol izlendiği hakkında da konuşan Dr. Öğretim Üyesi Tekcan, “Peptit amfifillerler ve kan bileşenleri (albumin, fibrinojen) ortasındaki etkileşimle süratli bir biçimde jel oluşumu sağlanmıştır. Bu jeller, doğal yenileyici hematomanın moleküler, hücresel ve yapısal özelliklerini taklit eder. Jeller, büyüme faktörleri (VEGF, TGF-β, PDGF) salgılar ve hücre büyümesini dayanaklar. Böylelikle düzgünleşme hızlanıyor. Bu implantların şimdi insan kullanımı yapılmamıştır. Ama elde edilen bulgulara nazaran her yaş kümesinde uygulanabilir. Kırık uygunlaşması geciken ya da kemik kaybı ile birlikte oluşan kırıklarda kullanılabilir. Bu geliştirilen implantın hayvan deneyi yapılmış. Tesir oluşturduğu izlenmiş. Bunu nasıl beşerde kullanılacağı yahut hangi hastalıklarda kullanacağı konusunda şimdi bir bilgi yok. Lakin evet bu üretilen implantlar cerrahi müdahale ile kırık ya da kemiğin sıkıntılı bölgesine yerleştiriliyor” diyerek ameliyat sürecini aktardı.
Vücudun kendi güzelleşme potansiyelleri kullanılarak güzelleştirmeyi hızlandırmaya yarayan bir çok çalışma yürütüldüğüne lakin bunların muvaffakiyet seviyesinin ve günlük pratikte kullanılabilecek hale gelmesinin vakit alacağına dikkat çeken Dr. Öğretim Üyesi Tekcan, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Hastanın kendi kanıyla kırıkların tedavi edilmesi için geliştirilen implant çalışmasında da hayvan deneyleri yapılmıştır. İnsanlarda kullanımı şimdi başlamamıştır. Teknolojik gelişmeler ortopedik alanda heyecan verici biçimde ilerliyor. Bu yenilikler, ortopedik problemlerin daha süratli düzgünleşmesini münasebetiyle da insanların iş gücü kaybının azalmasını ve tedavi konforunun artmasını sağlıyor. Bu çalışma ileride kritik boyutta kemik hasarların tedavisinde, hudut, deri ve bağ doku yenilenmesinde, denetimli ilaç salınımı gerektiren malzemelerin gelişiminde kıymetli rol oynayacaktır. Bilhassa kemik kaybının eşlik ettiği çene cerrahisi tedavisinde değerli tesirleri olabilir. Birebir vakitte taşınabilir olabilmesi nedeniyle afet bölgelerinde de kanın süratlice pıhtılaşmasını sağlamak hedefi ile de kullanılabilir.”
