Asrın sorumsuzluğunu eski başhekim anlatıyor: Hastaneyi ‘Ödenek yok’ diye kapatmadılar, yıkıldı!

Günlerdir yazıyorum.

Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi kentteki en çağdaş ve en yeni sıhhat kuruluşu olduğu halde sarsıntıda ağır hasar gördü. Elektrik kesildiği, jeneratör devreye girmediği ve oksijen sistemi çalışmadığı için ağır bakımda tedavi gören en az 80 hasta can verdi.

Ve bu öngörülen, tahminen de göz yumulan bir felaketti.

Çünkü hastane iki fayın orta yerine ve göl havzasına yapılırken sendikalar uyardı. Sağlık Bakanlığı, su baskını ihtimalinin ayırdındaydı. Bu yüzden projedeki eksi ikinci kat iptal edildi. Lakin güç sınırı yer altında unutularak, felakete taban hazırlandı.

Her su baskınında çizgi patladı.

Elektrikler kesildi.

Suyu boşaltmak için dalgıç pompası yerleştirildi.

Oysa pompayı çalıştırmak için de elektrik gerekiyordu.

Hatay İl Sağlık Müdürlüğü, TOKİ ve Sıhhat Bakanlığı’na 2019’da yazı yazarak, sınırın riskli olduğunu bildirdi, alternatif sınır istedi. Gel gör ki hiç kimse umursamadı.

Ve 6 Şubat’ta, varsayım edildiği üzere, zelzelede elektrik kesildi, jeneratör devreye girmedi, oksijen sistemi çalışmadı. Ağır bakımdaki en az 80 hasta hayatını kaybetti.

Bebekler ve çocuklar dahil…

Bu hastanenin ek binası olarak kullanılan eski Antakya Devlet Hastanesi ise yerle bir oldu. Sekizi hemşire olmak üzere 72 kişi can verdi. Ve anlaşıldı ki, 2012 yılında güçlendirme kararı olduğu halde güya yıkılması beklendi.

İki binada en az 152 insanın can vermesine ait bugüne dek dokümanlar konuşmuştu. Birinci defa bir yetkili çıkıyor ve tüm bildiklerini anlatıyor. O kişi, Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, Eylül 2021-Ekim 2022 ortasında bir yıl başhekimlik yapan Prof. Dr. Yunus Doğramacı.

Prof. Dr. Yunus Doğramacı

Bugün Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Ortopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı’nda vazifeli olan Prof. Doğramacı, ek binanın sarsıntıya dayanıksız olduğu ve yeni bina yapılması için beş yazı yazdığını kaydediyor.

Doğramacı AK Parti’den milletvekili aday adayı olan periyodun Vilayet Sıhhat Müdürü Mustafa Hambolat’ın “Tepki çeker. Burada esnaf var. Siyasetçiler var. Kapatırsak kahır olur” diye karşılık verdiğini belirtiyor. Israrı üzerine Hambolat’ın Sıhhat Bakanlığı’na bildirdiğini, lakin ödenek olmadığı gerekçesiyle adım atılmadığını kaydediyor.

Doğramacı, Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesinde ‘bus-bar’ ismi verilen güç sınırını su basma ihtimalinden dolayı değiştirmek istediğini ve ödenek duvarına çarptığını belirtiyor.

Doğramacı, iki ihtarında da haklı çıktı.

Asrın sorumsuzluğundan dolayı 152 can gitti.

Ben sordum.

Prof. Doğramacı anlattı.

Görev yaptığınız süreçte hastanede vaziyet nasıldı?

Ek binada kimi duvarların eğildiğini gördüm. Fotoğraf çekip Vilayet Sıhhat Müdürlüğü’ne attım. Biz hastanede her cuma toplantı yapardık. Orada dedim ki: “Duvarlarda bombeleşme var, istinat duvarları eğilmiş. Zelzeleye dayanıksız. Yazalım, sarsıntıyla ilgili uzmanlar gelip değerlendirsin. Benim görüşüm, burayı kapatıp zelzeleye güçlü yeni bir hastane yapmak.” Yazı yazdım Vilayet Sıhhat Müdürlüğü’ne. Yanıt gelmeyince tekrar yazdık. Üç-dört sefer tekrarladık. Vilayet Sıhhat Müdürü Hambolat, “Yunus hocam, bu sizin misyonunuz değil. Reaksiyon çeker. Burada esnaf var. Siyasetçiler var. Kapatırsak eza olur” dedi.

Dedim, “Vicdan azabı çekerim birisi ölürse. Burayı bir uzman değerlendirsin. Yazımı çekmeyeceğim.” Beşinci yazımdan sonra bakanlığa yazıyor. Onlar diyor ki “Bütçemiz yok.”

Hastanenin fizikî koşulları nasıl?

Fiziki koşulları çok berbattı. 2012’de güçlendirme istenmiş. Hiç yapılmamış. Bütçe ayarlamamışlar. Biraz da bana reaksiyon gösterdiler. “Bu şeyleri niçin yazıyorsunuz, eza yaratıyor” dediler.

Orası yıkılacaktı, belliydi.

Fay sınırının, altından geçtiğini ve dayanıksız olduğunu herkes söylüyordu. Binaya girince anlarsınız, güçlü mı, değil mi.

Ana binada elektrik kesildiği, jeneratör devreye girmediği ve oksijen sistemi patladığı için en az 80 hasta öldü. Ne düşünüyorsunuz?

Onunla ilgili şöyle yazdım: “Burası sel bölgesi. Burada bus-bar diye bir elektrik sistemi var. Sel basar, jeneratör devre dışı kalırsa millet ağır bakımda ölür. Sorumlusu da ben olurum.”

Dediler ki, “Önlem aldık, dalgıç pompaları.” Dedim ki “Yetmez.” Dediler ki, “Bus-bar’ı değiştirmek için 500 bin TL gerekir, bütçe yok.”

Kim dedi?

Sağlık Müdürü. Bunlar bakır levhadır. Gerçekten sarsıntıda bakır levhalar kırılıyor ve jeneratör devreye girmiyor.

Öngörünüz gerçek olmuş.

Dediğimiz çıktı. Kırılmış bus-bar. Sıhhat Müdürü söyledi. Bir hasta için kent hastanesine gittim, tesadüf karşılaştık,

orada anlattı. Dedi ki, “Bus-bar kırıldı, jeneratör devre dışı kaldı.” Dedim, “Bunları söylemiştim.” Dedi ki, “Kurtarabildiğiniz kadar insanı kurtardık ancak ölenler de oldu.”

Bus-bar’la ilgili neler tespit etmiştiniz?

Hatay’da daima elektrik kesilir. Üniversitede üç jeneratörümüz var. Biri bozulursa oburu devreye girer.

Sekiz yıl başhekimlik yaptım. Yedi yıl üniversitede, bir yıl hastanede. Bölgenin sıkıntılarını bildiğim için birinci yaptığım şey jeneratörü ne vakit devreye giriyor, sistem ne… (diye sormak.) “Bus-bar” dediler. Araştırdım. Dediler ki “Sulu toprağa uygun değil.” Dedim ki, “Değiştirirsek maliyeti ne?”“250 bin ila 500 bin ortasında fiyat, bütçemiz yok. Bir de hastane yeni, bu türlü düşünmemek lazım” (dediler)

Kim dedi?

Sağlık Müdürlüğünden…

Uyarılarınızın gereği yapılsaydı iki hastanede en az 152 kişi ölmezdi.

Hastane kapatılsaydı, zelzeleye güçlü yapılsaydı bu beşerler ölmezdi. Herkes biliyor. Yeni hastanede bus-bar sisteminde bakır kablolar değiştirilseydi kırılmazdı. Göçmeler olduğu için bus-bar kılıyor ve jeneratör devreye girmiyor. Jeneratörler devreye girse hastalar kurtulurdu.