Azerbaycan MHK Başkanı Barış Şimşek’ten Hürriyet’e özel açıklamalar: Federasyon asla MHK’ye karışmaz! Yapay zeka sistemi doğru değil…

Futbolun en kıymetli öğesini hakem zanneden bir ülke…

Son 23 yılda 18 MHK değiştiren bir futbol iklimi…

TFF’nin yeni periyodunda MHK Başkanı’nın kim olacağına dair papatya falı açan hakem dünyası…

İşte tam bu kaosun ortasında 3,5 senede 6 MHK ile çalışan, VAR Koordinatörlüğü ve Hakem İşleri Müdürlüğü üzere sıkıntı vazifeleri icra ederken yeni bir mesleğe, hürmete ve huzura yelken açan bir insan…

Cüneyt Çakır ve Fırat Aydınus’un takımında memleketler arası muazzam maçlar…

Süper Lig’de 200’e yakın düdük…

İşte karşınızda Azerbaycan MHK Lideri Barış Şimşek…

Şimşek’i memleketi Trabzon’da ziyaret ettik ve futbolu bizden geride bir ülkenin, bizden yüzlerce yıl ilerideki hakemlik mantalitesine tanıklık ettik.

Murat Fevzi Tanırlı(MFT): “Terzi kendi söküğünü dikemez” durumdayken Avrupa’ya MHK lideri ihraç ettik. Barış Şimşek’i nereden buldu Azerbaycanlılar?

Barış Şimşek(BŞ): Benim için de sürpriz oldu. Azerbaycan Futbol Federasyonu, 2021-22 döneminde “Yeni dönemde VAR kullanacağız fakat eğitim için kâfi kaynağımız yok. Yardımcı olur musunuz?” diyerek TFF’ye başvurdu. O devirde VAR Koordinatörü’ydüm. Azerbaycan MHK’sının başında güzel dostum;Fritz Stühlik vardı. TFF’de birlikte misyon yaptığımız Burçin Keskin’le hakemleri Riva’da ağırladık. Canlı maç uygulama evresi için 2022 Haziran’ında Azerbaycan’dan aradılar, “organizasyonu yapıyoruz lakin yeni bir teklifimiz daha olacak” dediler.

“ÇOK BÜYÜK BİR FIRSAT, HAYIR DİYEBİLECEK HİÇ KİMSE DÜŞÜNEMİYORUM”

MFT: Eğitimlere odaklandığınız için MHK Başkanlığı teklifi aklınıza gelmiyor doğal olarak.

BŞ: Aklımın köşesinden geçmedi. “VAR’ın başına getirmeyi mi istiyorlar?” diye düşünürken “uyuyamam bu akşam” diye ısrar edince “MHK Başkanlığı düşünür müsünüz?” sorusu geldi. Şaşırmıştım! “Çok hoş bir fırsat, hayır diyebilecek kimse düşünemiyorum, TFF’den müsaade almanızı rica edeceğim” dedim.

MFT: Ve Bakü’de görüşme vakti geldi…

BŞ: Evet, VAR kursları sırasında Riva’ya gelen yöneticiler, eğitimlerde kurduğum bağı ve hakemlerle düzgün anlaştığımı görüp beğenmişler. Bağlantının Türkçe olması da avantaj.

MFT: Türkiye, hakemlere karşı bir nefret ülkesi. Bu nefreti yıllarca yakından yaşayan biri olarak gurur duyulacak bir teklif aldığınızda ne hissettiniz?

BŞ: Çok hoş bir his. Sonuçta bir UEFA ülkesi, çok kıymetli.

MFT: Evvel Trabzon’dan İstanbul’a göç, sonra da İstanbul’dan Bakü’ye. Aileniz nasıl reaksiyon verdi?

BŞ: Gurur duydular. Eşim, her vakit en değerli takviye. Hakikat vakitte, gerçek yerde olmaya çok inanırım. Hayat ne üzere fırsatlar sunar bilinmez fakat bir daha bu talih gelmeyebilirdi. Bilhassa TFF yöneticilerime anlayışları için çok teşekkür ederim.

MFT: Avrupa’da vazife almadığınız ülke ve kategori kalmadı değil mi?

BŞ: Cüneyt Çakır, Fırat Aydınus, Bülent Yıldırım, Halis Özkahya… Hepsiyle milletlerarası arenada vazife aldım. Kendi maçlarım da eforu. Avrupa’da gezmediğim ülke kalmadı. UEFA’da en değerli avantajlardan biri de hakem,ilave yardımcı hakem, 4.hakem, VAR, AVAR olarak her mevkide deneyim edindim.

“TÜRKİYE’DEN ADAY OLABİLECEK BİRİNCİ 5 İSİMDE KENDİMİ GÖSTERMEZDİM!”

MFT: Azerbaycan MHK Başkanlığı için Türkiye’den eski bir hakem seçilecek deseler…

BŞ: Ben bile kendimi birinci 5’te saymazdım.

MFT: Mütevazılık ediyorsunuz. Muhteşem Lig’de hakemlik yapanlar ne yazık ki kendisini ülkü MHK üyesi zannediyor. “İletişimi, deneyimi ve yöneticilik vasfı uygun mu?” diye sorgulayan yok. Demek ki bu özellikleriniz takdir görmüş.

BŞ Teşekkürler. Hakemlik sonrası hiç orta vermedim ve Hakem İşleri Müdürlüğü’ne başladım. VAR Koordinatörlüğü ve eğitmenlik derken Türkiye’de 3,5 sene bu vazifesi ifa etmek çok şey kattı.

MFT: Azerbaycan’da MHK yapısı nasıl?

BŞ: Lider ve 4 üye var. Öteki üyelerimiz kıymetli FIFA eski hakemleri. Bu isimler evvelki heyette da misyondaydı.

MFT: Azerbaycan Federasyonu ile anlaşmanız nasıl? Malumunuz Türkiye’de MHK’lar vazifeye başlarken istifayı baştan veriyorlar.

BŞ: 2+1 yıllık kontratım var. Misyona başlarken istifayı kabul etmek kelam konusu değil. Projeleri gerçekleştirmek için 3 yıl kâfi bir mühlet değil. Başta Hakem Akademisi olmak üzere planımız çok. Mentor sistemini de başlattık. Her lider projelerinin sonuçlarını görmek ister lakin hakemlikte ve yöneticilikte yarın yok. Birinci sene her şey yolundaydı. 2. yılın sonunda da memnuniyet devam ederse opsiyon devreye girer.

MFT: Hakem atamalarını 5’iniz mi yapıyorsunuz?

BŞ: Hayır, profesyonel liglerin atamalarını(VAR’larıyla birlikte) ben yapıyorum. Azerbaycan Premier Ligi’nde 10 kadro (haftada 5 maç), 1.Lig’de 15 kadro (haftada 7 maç) var. Artık 12 kadrolu 2.lig kuruluyor. Amatör lig atamalarını ise hakem departmanı yapıyor.

MFT: Azerbaycan Premier Ligi’nde kaç hakem var?

BŞ: Geçen dönemi 14 hakemle tamamlamıştık, şu an 16 oldu. Alt liglerdeki hakem sayısı çok az maalesef. U19 – U17 maçlarını bile 1.Lig hakemleri yönetmek zorunda kalıyor. Yaş ortalaması 30’un altında. En yaşlı hakemimiz 38’inde. 23-24 yaşında çok hakemimiz var.

“JAAP UİLENBERG’İN TÜRK HAKEMLİĞİNE KATKISI VE BİZE ÖĞRETTİKLERİ SAYESİNDEDİR.”

MFT: İşe nereden başladınız?

BŞ: Hakemler ortasında inanç duygusu yaratıp, adil ve şeffaf bir sistem kurmak için yola koyuldum. Olumlu geri dönüşler almaya başladık. Eğitim sistemine neşter vurulması gerekiyordu fakat tek başına mümkün değil, takım işi olmalı. Güzel işler, işinde güzellerle yapılıyor. Şanslıydım zira TFF’de uyumlu çalıştığımız Burçin Keskin’e de Azerbaycan Futbol Federasyonu sıcak bakıyordu. Şu an kontratlı eğitim danışmanımız.

MFT: Burçin Keskin’in yüzüne “Uilenberg maskesi” yapıştırsak fark görebilir miyiz? Jest ve mimiklerine kadar yansıttı yıllarca.

BŞ: Uilenberg’i hatırlatman yeterli oldu. Şu anki pozisyonuma gelmemde birkaç isim hariç çalıştığım herkesin katkısı vardır. Ancak Jaap Uilenberg ismi benim için çok pahalıdır. Bugün UEFA ülkesi bir federasyonda ülkemi temsil ediyorsam, Uilenberg’in Türk hakemliğine verdikleri sayesindedir. UEFA ve Avrupa vizyonunu ondan öğrendik. Bunun aksini söyleyen çok büyük haksızlık eder. Önümüzdeki dönem grubumuza katılacak, kelamı var.

MFT:Azerbaycan’daki genç bir hakemin yerine koyuyorum kendimi. Türkiye’den MHK lideri ve üst seviye eğitimciler geliyor. Avrupa’da maç almaya başlıyoruz. Uilenberg gelecek. “Rüyada mıyım?” derim.

BŞ: Bir öbür hoş adım Bahattin Duran ve Tarık Ongun oldu. Bilhassa yardımcı hakem eğitiminde büyük bir eksiklik olduğunu gördüm. Ne tesadüftür ki dünyanın iki değerli yardımcı hakemi de boştaydı Murat Fevzi. 3 seminerimize davet ettik. Yardımcı hakemlerimizin gözlerindeki ışıltıyı hatırlıyorum da inan tüylerim diken diken oluyor. Lakin altını bilhassa çizmek istiyorum ki dostluğumuz nedeniyle burada değiller. İşlerinde çok yeterli oldukları için buradalar.

“AZERBAYCAN’DA FEDERASYON ASLA MHK’YA KARIŞMIYOR”

MFT: Avrupa’daki MHK yapılarını “Medeniyet MHK’ları” yazımda aktarmıştım. Bizde TFF-Kulüpler-MHK üçgeninde her şey hakemlerin aleyhine. Kulüpler federasyona bağırır, federasyon ise MHK ya da hakemi uçurur. Bu münasebetler nasıl?

BŞ: Federasyon çatısı altında Profesyonel Futbol Ligi(PFL) kurumu var. Federasyon ismine profesyonel ligleri bu kurum yönetiyor. Biz de PFL çatısı altında vazife yapıyoruz. İdari olarak Azerbaycan Futbol Federasyonu(AFFA) ismine Genel Sekreterlik var. Ancak hakemlerle yalnızca biz bağlantı kuruyoruz.

MFT: Federasyon rastgele bir sebeple üyelerinize yahut size müdahale ediyor mu?

BŞ: Asla olmadı. Ne atamalarımız ne de klasman belirleme ilgili bir diyalogumuz olmadı.

MFT: Kulüpler kıymetli yanılgı olduğunda federasyona mı yoksa MHK’ya mı reaksiyon gösteriyor? Avrupa’nın büyük liglerinde otorite, hakemini koruyor. Azerbaycan, bize mi yoksa Avrupa’yamı yakın?

BŞ: Federasyondan fazla ligleri yöneten kurum PFL üzerinde yürüyor bu çeşit işler. Türkiye’de hem hakemlik hem yöneticilik devrinde deneyim ettiğim kadar sert çıkış görmedim. Kulüpler, Federasyona karşı açıklamalarında çok dikkat ediyorlar.

“YAPAY ZEKA ATAMA SİSTEMİNİ GERÇEK BULMUYORUM”

MFT: Yani Barış Şimşek’in yapay zekası âlâ çalışıyor diyebilir miyiz?

BŞ: Yapay zeka sistemimiz var lakin atama modülünü kullanmıyorum. Denetleme emelli kullanıyoruz. Yanlışsız bulsaydım uygulardım. Kullananı eleştiremem lakin yaptığım işin sorumluluğunu almak isterim. Atamalarda insan faktörünün değerine inananlardanım. Hakemin karakterini, yapısını, maçın durumunu bilmek çok kıymetli. Farklı bir biçimde Türkiye’de kabul gördüğünü gözlemliyorum. Bir açıdan da yapay zeka, şuralar için bir muhafaza kalkanı da olabilir.

“TARİHTE BİRİNCİ KERE BİR AZERİ HAKEM ŞAMPİYONLAR LİGİ’NDE DÜDÜK ÇALDI”

MFT: “Barış Şimşek geldi, Avrupa yolu açıldı. Kopenhag – Dortmund maçı, Azerbaycan hakemliğinde bir milat oldu” diyebilir miyiz?

BŞ: Misyona gelirken genel sekreterimizle görüşmede koyduğumuz gayelerden biri Avrupa’da daha üst seviye maçlar almaktı. Değerli bir yol kat ettik. Tarihte birinci sefer benim dönemimde olması münasebetiyle bir yerlere dokunabilmişiz diye düşünüyor, gururlanıyoruz. Talihe da inanmak lazım. Hakemlerin performansları da çok düzgündü. Aliyar Agayev Kopenhag’da çok uygun maç yönetti. Şu anda Gürcistan’da U21 finallerinde,Belçika-Hollanda maçını yönetti, TV’den izledim. İkinci maçını yerinde izleyeceğim. 3 FIFA hakemimiz ve 6 FIFA yardımcı hakemimiz var. Öteki iki FIFA hakemimiz de birinci sefer Konferans Ligi’nde küme kademesinde düdük çaldı. Elçin Masiyev, U17 finallerine gitti, 4 maç yönetti. Çok sevindirici gelişmeler. Plaj futbolu hakemimiz Dünya Kupası’na davet aldı. UEFA gözlemci sayımız 2’den 3’e çıktı.

“SAHADAKİ HAKEM İŞİNİ DÜZGÜN YAPMADIKÇA VAR’IN BAŞARILI OLMA BAHTI YOK.”

MFT: Hakemlikte dünya genelinde kalite sorunu var. VAR sonrası tartışmalar arttı. Rosetti ve Carballo da UEFA’da sıkıntılı. Azerbaycan’da VAR birinci kere sizin devrinizde uygulandı.

BŞ: Çok merakla bekleniyordu ve hangi lig olursa olsun VAR’da birinci yıl çok sıkıntı. Kamuoyunu aydınlatmak kolay değil zira yanılgılar sona erecekmiş üzere bir beklenti var. Protokolde de açıkça belirtildiği üzere bu türlü bir gaye yok, mümkün de değil. VAR’ın ideolojisini kamuoyuna güzel anlatabilirseniz, muvaffakiyet oranınız o kadar artıyor. Türkiye ve UEFA’daki deneyimlerimle rahatlıkla söyleyebilirim ki VAR sisteminin güzel çalışması için en değerli kural alandaki hakemin başarısı. Alandaki hakem işini uygun yapmadıkça VAR’ın başarılı olma bahtı yok. Zira VAR yalnızca majör yanlışlar için icat edilmiş bir sistem.

MFT: VAR’da “Azerbaycan çıtası” mı yoksa “UEFA çıtası” mı var? 

BŞ: Birinci yılımız olmasına karşın çok başarılıydık. UEFA’nın eğitimlerde hoş bir tarifi var: ”Don’t flip flop (VAR çıtasıyla oynamayın)”. Müdahale çıtası ne kadar yüksekte olursa sistem o kadar başarılı oluyor. Unutulmasın ki bu sonuca VAR’ın 5-6 yıllık tecrübesinden sonra varıldı.Biz de onu uygulamaya çalıştık. Kıymetli yanılgılar da yaptık. Rastgele bir ülkede VAR’ın başarılı olup olmadığına karar verirken öbür ülkelerde neler olup bitiyor bakılmalı.

MFT: Kıymetli hakem kusurları olduğunda kamuoyunu bilgilendiriyor musunuz?

BŞ: Sık olmasa da yayıncı kuruluşta TV programına katılıyorum. Durumları anlatıyorum. Hakem kusurlu karar vermiş diyoruz şeffaf formda. Doğruyu yapmışsa da net tutum sergiliyoruz. Riskli bir ortam üzere gözükebilir fakat Azerbaycan’da kamuoyu yetkili ağızdan bir mevzu aydınlatıldığında rahatlıyor. Kusurun kabullenilmesi bile olumlu bir tesir yaratıyor.

MFT: VAR kayıtlarını hiç açıkladınız mı?

BŞ: Eğitim maksatlı iki kere. TV’de durumu tek tek anlattım. “Bakıniddia edildiği üzere VAR çağırmış da hakem gitmemezlik yapmamış” yahut “VAR’ın izlemeye davet etmesi gerekirdi fakat çağırmamış” üzere. Yanlışsız örnekler de yaşandı. “Uygulama hoş. Yanlışsız sözleri kullanmışlar, uygun değerlendirmişler” üzere. Ligin birinci yarısında paylaştıktan sonra bir daha talep gelmedi.

MFT: Biraz yaşama dönelim. Nasıl geçiyor hayat Bakü’de? Kuymağı özlüyor musun hocam?

BŞ: Bakü hem tarihi hem çağdaş taraftan çok hoş bir Avrupa başşehri. Çok keyifli vakit geçirilebilecek yerler var. Hem aktiflik olarak hem de yemek olarak güçlü. Türk yemekleri konusunda külfet çekmiyorum, kuymak dahi var. Olağan ki Trabzon’daki kadar hoş yapan yer yok. Ailem yanımda olmadığı için elbette hasret duyuyorumYeni dostluklarım var. Meskenden dışarı çıkmayı çok seven biri değilim, işkolik yanım ağır. Bir büyük bahtım da Trabzon-Bakü ortasında direkt uçak seferlerinin başlamış olması. 1 saat 15 dakikada Trabzon’a geliyorum.

“BİZ BURADAN AYRILIRKEN, KENDİ BAŞINA YETEN BİR HAKEMLİK SİSTEMİ BIRAKMAK İSTİYORUM”

MFT: Türk spor yöneticisi profilinde yüklü olarak “Benden sonrası tufan” zihniyeti hakim.

BŞ: Asla bu niyette değilim. Yani VAR eğitimcisi de, akademi çalışanları da Azerbaycan’dan olsun isterim. Yapıyı kuralım, inancı tesis edelim, bilgiyi aktaralım, kendi başına yeten bir hakemlik sistemi bırakmak idealim. Samimiyetle söyleyeyim ki Futbol Federasyonumuza, Genel Sekreterimize ve PFL Liderimize çok teşekkür ediyorum. Maddi manevi dayanak olmadan bu işler başarılamaz..Bu da başarıyı getiriyorTFF’ye de çok teşekkür ediyorum, daima yardımcı oluyorlar. Futbol Gelişim Direktörlüğü’nde teknik koordinatör misyonundaki Erden Or hocamızla “eğitimcilerin eğitimi” seminerlerini yapmıştık Türkiye’de. O sistemi de buraya getirdik.

MFT: Statta ilgi nasıl MHK’ye?

BŞ : En ufak bir sorunla karşılaşmadım. Türkiye’den gelmemizin şöyle bir avantajı var. Azerbaycan’da Türkiye Muhteşem Ligi varsayım ettiğimden daha fazla takip ediliyor.Çok üzücü bir zelzele yaşadık. Yardım için Qarabağ-Galatasaray ve Sabah-Beşiktaş maçları organize edildi, inanılmaz ilgi vardı, büyük misafirperverlik gösterildi. Ayrıyeten beni, Bahattin’i, Tarık’ı hakemlik dönemlerimizden biliyorlar. Hatta unutulmaz bir an yaşadım. 2 Premier Lig grubumuz hazırlık maçı oynuyordu Azerbaycan’da. Tezahürat başladı ve birden gençliğime gittim. Haluk Levent’in “Anlasana” müziğiyle tezahürat var. Şu an bile bu şarkıyı herkes bilmez. Üniversite vaktimizin müziğiyle tezahürat yapılıyor. Azerbaycan radyosundaki 10 müzikten 8’i Türk müziği.Kültürlerimiz sahiden çok yakın.