Bakan Tunç: Kesinlikle izin vermeyeceğiz

Bakan Tunç, Antalya’da Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı (ATGV) Antalya Eğitim ve Toplumsal Tesisi’nde düzenlenen Yargı Teşkilatı Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, yargı mensuplarının hukuk sisteminin temel taşı, toplum vicdanını teskin eden gerçek ve tarafsız kararların mimarları olduğunu belirtti.

Bakan Tunç, yargı mensuplarının milletin adalet arayışına karşılık vererek hakikati gün yüzüne çıkaracak tarafsız ve mert kararlar almak üzere sorumluluğa sahip olduklarını kaydetti.

Bu kutsal sorumluluğun, derin bir hukuk bilgisi ile donanımın yanı sıra özveriyle yoğrulmuş bir dikkat, sarsılmaz bir vicdan ve asla ödün verilmeyecek bir bağımsızlık unsuruyla yerine getirilebileceğini vurgulayan Tunç, toplantıda yargı teşkilatının bir bütün halinde gereksinim tahlilini yapacaklarını lisana getirdi.

Tunç, toplantıda Türkiye Yüzyılı’nı tıpkı vakitte adaletin ve hakkaniyetin yüzyılı yapma amacına ulaşmak ismine 1 yılda neler yapacaklarını ele alacaklarını söz etti.

Adaletin toplumun huzur ve tertibini sağlayan en değerli ortak paha, toplumsal istikrarın anahtarı olduğunu belirten Tunç, “Adalet, toplumu oluşturan tüm fertlerin inanç ve refah içinde yaşamasının teminatıdır. Adaletin güçlü olduğu yerde insan, aile ve toplum güçlü olur. Yargının bütün misyonu, çalışma biçimi ile üslubu, hatta bağımsızlık ve tarafsızlık da dahil olmak üzere her şey, adaletin tecelli etmesi içindir. Milletimizin bizden beklentisi ise düzgün işleyen, öngörülebilir, gecikmeyen ve daha adil bir yargı sistemidir.” diye konuştu.

ADALET HAKLIYA HAKKINI VERMEKTİR

Adalet tasavvurunun bireyden şahsa değişen bir kavram olmadığını, net, sarih ve açık olduğunu anlatan Tunç, şunları kaydetti:

“Adalet haklıya hakkını vermektir. Her şeyi yerli yerine koymaktır. İşte bu kadar kutsal ve kıymetli bir tasavvur olan adalet, yargı çalışanlarının maddi gerçeğin peşindeki çileli yürüyüşünün temel sebebidir. Yargı çalışanları için mazluma hakkını teslim etmek, haksızlık ateşini söndürüp vicdanları teskin etmek ömür uzunluğu devam eden kuvvetli bir imtihandır. Yargı mensupları, yalnızca Anayasa ve kanunların yol göstericiliğiyle vicdanın ışığında hareket etmelidir. Bu nedenle verilen her kararın, yalnızca bir davanın tahlili değil, tıpkı vakitte toplumsal vicdanın, adalet terazisinde bir istikrar kurma eforu olduğu unutulmamalıdır.”

Adaletin tecellisinin hukuk devletiyle mümkün olduğunu işaret eden Tunç, hukuk devletinin ise kuvvetler ayrılığı istikrarıyla kurgulanmış yasama, yürütme ve yargı erklerinden oluştuğuna dikkati çekti.

MİLLETİMİZİN MUHTAÇLIĞINA UYGUN HALE GETİRDİK

Hukuk devletinin olmazsa olmazının yargının üç sacayağı olan sav, savunma ve karar olduğuna değinen Tunç, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Adil, bağımsız, tarafsız, muteber ve aktif işleyen bir yargı ise 3 temel ögeye muhtaçlık duyar. Bunlar toplumun gereksinimine karşılık veren bir mevzuatın olması, fiziki imkanların yeterliliği, aktif bir insan kaynağına sahip olmasıdır. 22 yıldan bu yana sağlam bir adalet sisteminin tesisi yolunda bu üç temel alanı güçlendirmek için kıymetli ıslahatlara imza attık. Öncelikle temel kanunlarımızı çağın gereklerine ve milletimizin muhtaçlığına uygun hale getirdik. Kanun üretim süreci sırf teknik bir sıkıntı değildir. Birebir vakitte toplumsal gereksinimleri hakikat tahlil etmeyi, paydaşlarla güçlü bir işbirliği yapmayı ve uzun vadeli tesirleri öngörmeyi gerektirir.”

Temel kanunların yenilenmesi sürecinde adalet sisteminin çağın gereklerine uygun hale gelmesi için ağır gayret harcadıklarını tabir eden Tunç, şöyle devam etti:

“Kamuoyunda 8. Yargı Paketi olarak bilinen yasal düzenlemelerle yargı hizmetlerinin aktifliğinin artırılarak hızlandırılması, hak arama hürriyetinin genişletilmesi, kabahatle aktif çabanın sağlanması ve ferdî dataların tesirli bir formda korunmasını amaçlayan değerli adımlar attık. Yeniden geçtiğimiz günlerde yürürlüğe giren 9. Yargı Paketi ile adil yargılanma hakkı kapsamında mahkemeye erişim hakkını güçlendiren, arabuluculuk görüşmelerinin aktifliğinin ve sonucunda verilen kararın icrasını artıran, makul müddette yargılanma hakkını tahkim eden, savunma hakkının temsilcisi olan avukatların haklarını güçlendiren, vatandaşımızın mülkiyet hakkını koruyan değişiklikler yaptık. Aynı şekilde Noterlik Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la da tüzel süreç güvenliğinin sağlanmasında ve tüzel uyuşmazlıkların önlenmesinde kıymetli bir vazife ifa eden noterlerimizin aktifliğini artıran, şahsî dataların daha aktif korunmasına hizmet eden, çocukların üstün faydasını gözeten, savunma hakkını güçlendiren değerli düzenlemeler yaptık. Bu paketler, ülkemizin adalet sistemini daha çağdaş, tesirli ve kapsayıcı hale getirme vizyonunun birer yansımasıdır.”

Tunç, bu düzenlemelerle milletin adalete erişimini kolaylaştırmayı ve yargıya olan inancı artırmayı amaçladıklarını vurguladı.

Türkiye Yüzyılı Yargı Islahatı Strateji Evrakı kamuoyuna açıklanacak
Türkiye Yüzyılı’nı adaletin yüzyılı yapmak ismine yeni mevzuat düzenlemelerini içeren Yargı Islahatı Stratejisi’ni hazırladıklarını belirten Tunç, strateji evrakının hukuk devleti unsurunu güçlendireceğini, demokrasiyi daha ileriye taşıyacağını, vatandaşların yargı hizmetlerinden daha aktif bir biçimde yararlanmasını sağlayacak bir yol haritası olacağını lisana getirdi.

Tunç, vizyonlarını hukukun üstünlüğünü temel alan, öngörülebilir ve gecikmeyen bir adalet sistemi olarak belirlediklerini söyledi.

Yargı Islahatı Stratejisi’yle adalet komitelerinin yargı hizmetlerinin daha aktif sunmasını sağlayacak önlemlerden hakim ve savcıların nakil, terfi ve disiplin süreçlerine verimlilik temeliyle hizmet edecek yeni uygulamaların geliştirilmesine yönelik düzenlemeler yapacaklarını anlatan Tunç, “İlk derece, istinaf ve temyizde adaletin gecikmeden tecellisi için alınması gereken önlemlerden, dijital tahlil platformlarından hukuk eğitimine, hukuk ve idari yargılama süreçlerinin sadeleştirilmesinden ceza adaleti sistemiyle ilgili gereksinim duyulan düzenlemelere varıncaya kadar birçok düzenlemeyi içeren Türkiye Yüzyılı Yargı Islahatı Strateji Dokümanı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyuna açıklanacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

SAYIYI 377’YE ÇIAKRDIK

Mevzuat çalışmalarının yanında yargı teşkilatının fiziki imkanlarını da her geçen artırdıklarını belirten Tunç, şunları kaydetti:

“2002’de yalnızca 78 müstakil adliyemiz varken, bugün bu sayıyı 377’ye çıkardık. 569 bin 59 metrekare olan kapalı alan ölçüsünü ise 6 milyon metrekareye ulaştırdık. Önümüzdeki süreçte de yatırımlara sürat kesmeden devam edeceğiz. 2024 yılı yatırım programında inşaat karakteristiğinde toplam 73 inşaat projemiz yer almaktadır. Bu yıl içerisinde de 23 hizmet binasının üretim ihalesini gerçekleştirdik. Halihazırda 23’ü adliye, 2’si adli tıp kurumu, 9’u ceza infaz kurumu olmak üzere 34 inşaatımız devam etmektedir. Yıl sonuna kadar 9 hizmet binasının da ihalesini gerçekleştireceğiz. 2025 yılı yatırım programına 68 adliye, 2 isimli tıp binası, 20 ceza infaz kurumu, 3 işçi eğitim merkezi ve 896 dairelik adalet çalışanı konutu yapılması için teklifte bulunduk. Son 2 yılda 1675 konutu teşkilatımıza kazandırdık. Yıl sonuna kadar da 11 mahallede 412 dairelik kamu konutunun ihalesini gerçekleştireceğiz.”

Tunç, çağdaş adalet saraylarını, UYAP başta olmak üzere en yeni teknolojik sistemleri devreye alarak ve yapay zeka alanındaki çalışmalarla yargının hızlanması için gayretlerinin sürdüğünü lisana getirdi.

Yargı mensuplarının nitelik ve niceliğini artırmanın uğraşı içerisinde olduklarının altını çizen Tunç, 2002 yılındaki 9 bin 349 olan hakim ve savcı sayısını yüzde 165 artırarak 24 bin 698’e çıkardıklarını söz etti.

Son 1 yılda Türkiye genelinde 2 bin 294 hakim ve savcı ataması yaptıkları bilgisini veren Tunç, hukuk eğitimindeki kaliteyi artırmak için Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı yaptıklarını belirtti.

UZLAŞMA SAĞLANAN EVRAK SAYISI

Yargının iş yükünün de süratle arttığının altını çizen Tunç, şu bilgileri verdi:

“Cumhuriyet başsavcılıklarında 6 milyon 125 bin, birinci derece mahkemelerinde 3 milyon 913 bin, istinaf mahkemelerinde 1 milyon 351 bin, temyiz mahkemelerinde ise 518 bin olmak üzere, toplam 11 milyon 907 bin derdest evrak bulunmaktadır. Bu iş yükünü azaltmak ve yargı hizmetlerinin aktifliğini artırmak ismine yenilikler getirmeye devam ediyoruz. Bu kapsamda kontrol sistemlerimizi güçlendiriyoruz. Yeni Yargı Islahatı Stratejimiz kapsamında Teftiş Heyeti’ndeki müfettiş sayısını artırarak daha güçlü bir kontrol sağlayacak, adliyelerdeki çalışmaların randımanını artıracağız. Yargısal süreçlerin makul müddette tamamlanmasını sağlayacağız. Yargının iş yükünü azaltmak için alternatif uyuşmazlık tahlil prosedürlerine de değer veriyoruz. Bu kapsamda uzlaştırma kurumuyla 1 Ocak 2017’den bugüne kadar 1 milyon 772 bin 845 evrakta uzlaşma sağlandı. Hukuk yargılamalarında uygulanan alternatif uyuşmazlık usulü olan arabuluculuk kurumu, 2013 yılında ihtiyari bir müracaat yolu olarak sistemimize girmiştir. İhtiyari ve zarurî arabuluculukta 2013’ten bu yana toplamda 6 milyon 731 bin müracaat yapılmış, 4 milyon 209 bini mutabakatla sonuçlanmıştır. Bu noktada muvaffakiyet oranı yüzde 65’dir.”

Tunç, kira davalarında arabulucuya müracaat sayısının 281 bin 522’yi bulduğunu ve bu müracaatların 115 bin 681’inin mutabakatla sonuçlandığı bilgisini verdi.

Arabuluculuk sisteminin kapsamını genişletmeyi düşündüklerini anlatan Tunç, “Bu kapsamda üzerinde çalıştığımız kuruluşlardan biri Aile Arabuluculuğu sistemidir. Bayana yönelik şiddet konusunu içermeyen aile arabuluculuğu sistemi ile aile üyelerine kriz periyotlarında dayanak vererek, aile içinde yaşanan uyuşmazlıklar adliye koridorlarına taşınmadan, tarafların ortak faydalarını gözeten ve kişisel beklentilerini olabildiğince karşılayan arabuluculuk sistemi ile çözümlenebilecektir.” formunda konuştu.

İhtisas mahkemeleri sayısını da 986’dan 1850’ye çıkardıklarına işaret eden Tunç, uzmanlık sisteminin aktifliğini artırmak için de çalışma yaptıklarını kelamlarına ekledi.

Yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı ve aktifliğinin toplumun adalete olan inancını inşa eden temel taşlardan olduğunu söz eden Tunç, “Özellikle kimi soruşturma ve davalar üzerinden yargı mensuplarımızı zan altında bırakan açıklamaların yapılmasını kabul etmemiz mümkün değildir. Mesleğine gönülden bağlı, ailesinden ve çocuklarından fedakarlık ederek gece gündüz çalışan yargı mensuplarımıza yönelik bu haksızlıklara göz yumamayız. Yargı sisteminin siyasi mülahazalarla yıpratılması ve yargıya inancın zedelenmesi istikametindeki telaffuz ve davranışlardan kaçınılması yargı bağımsızlığının bir sonucudur.” diye konuştu.

Kurumları bütünüyle yıpratıcı telaffuzların demokratik sistemin ruhuna ters olduğunun altını çizen Tunç, kelamlarına şöyle devam etti:

“Türk yargısı, tarihten gelen esaslı kurumsal kültürüyle yargı hizmetlerinin tartısını şimdiye kadar koruduğu üzere bundan sonra da koruyacaktır. Esaslı devlet geleneklerimize ve bunun temel bir kesimi olan yargı kültürümüze hepimiz hürmet duymalı ve güvenmeliyiz. Teşkilatımızı berbat niyetli yaklaşımlardan müdafaa konusundaki kararlılığımıza devam edeceğiz. Yargı milletimizin yargısıdır, hepimizin yargısıdır. Her ne kadar yargı geçmişte vesayetçi anlayışın tesiri altına alınmaya çalışılmış olsa da artık o günler geride kalmıştır. Bilhassa, 15 Temmuz’da gerçekleşen darbe teşebbüsüne karşı Türk yargısının verdiği imtihan, hukuk tarihine geçmiştir. O gece Türk yargısı milletinden aldığı güç ile milleti ile kenetlenerek demokrasiye sahip çıkmıştır.”

ASLA MÜSAMAHA GÖSTERMEYECEĞİZ

Bilhassa toplumsal medyanın tesiriyle bilgi kirliliği ve manipülasyonların karar sürdüğü bir çağda yaşadıklarına dikkati çeken Tunç, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Ayrıca toplumsal medya ve öbür platformlarda yargıya yönelik dezenformasyon kampanyalarına, adalet hissini sarsmaya çalışan teşebbüslere asla müsamaha göstermeyeceğiz. Bilhassa ‘sosyal medya mahkemeleri’ olarak nitelendirdiğimiz, yargıyı yıpratmaya yönelik palavra beyanlara katiyetle taviz vermeyeceğiz. Zira bu çeşit teşebbüslerin gayesinin, sadece yargıya değil, direkt devlete olan itimadı sarsmak olduğunu çok düzgün biliyoruz. Bu nedenle, yargı mensuplarımızı ve adalet sistemimizi yıpratmaya yönelik bu tıp gayretleri kararlılıkla bertaraf edeceğiz. Ayrıyeten sizler kararlarınızı verirken hakikati gölgelemeye çalışan hiçbir sesin, telaffuzun, vicdanlarınızın berraklığını lekelemesine müsaade vermemelisiniz. Her bir kararınız, sırf Anayasa’nın, kanunların ve vicdanınızın sesini dinleyerek alınmalıdır. Belgeyi, hukuku, kanıtları bilmeden yapılan niyetli yorumlar ya da ferdî çıkarlar, sizin adalet terazinizde hiçbir tartı taşımamalıdır.”

Yargı mensuplarının hiçbir baskının gölgesinde kalmadan hukukun kozmik prensiplerine sadakatle vicdanının rehberliğinde hareket etmek zorunda olduğunu aktaran Tunç, “Sosyal medya dezenformasyonlarıyla çabada kamuoyunun yanlışsız bilgilendirilmesi ehemmiyeti bir yer tutmaktadır. Yargıya yönelik yanlış algıları düzeltmek ve kamuoyunu gerçek bilgilendirmek gayesiyle Cumhuriyet başsavcılarımız ve medya bağlantı ofislerimizin etkin olması gerekmektedir. Zira medyada yer alan eksik ya da yanlış bilgiler, yargıya yönelik haksız tenkitleri artırabilir ve ‘cezasızlık algısı’ üzere olumsuz kanaatlerin oluşmasına neden olabilir.” görüşlerini lisana getirdi.

Tunç, soruşturma yürütülürken kolluğa talimatların olayların mahiyetine uygun biçimde verilmesi ve kolluktan gelen fezlekelerin titizlikle incelenmesi gerektiğini kaydetti.

Adalet Bakanı Tunç, soruşturma ve kovuşturma süreçleriyle ilgili gerçek bilgilerin hukuk çerçevesinde, vaktinde ve net bir biçimde paylaşılmasının olumsuz algıların önüne geçeceğini ve toplumun adalet sistemine inancını artıracağına dikkati çekti.