Bursa Ovası nasıl kaybedildi?

Aslı YEŞİLYURT / HERKES DUYSUN

BURSA (İGFA) – Aylin Tekir’in moderatörlüğünde Gazeteci Muharrir Mesut Demir ve Gazeteci Müellif Mehmet Ali Ekmekçi’nin değerlendirmeleriyle ekrana gelen “Herkes Duysun” isimli gündem programına Ziraat Mühendisleri Odası Şube Lideri Dr. Fevzi Çakmak konuk oldu.

Dr. Fevzi Çakmak, deneyimli gazetecilerin soruları yanıtladı.

“SANAYİLEŞME SİYASETLERİ OVALARI YOK ETTİ”

2006 yılında Bursa’nın toplam tarım yeri alanının 417 bin hektar olduğunu söyleyerek mevzuya giren Ziraat Mühendisleri Odası Şube Lideri Dr. Fevzi Çakmak, “2022 bilgilerine nazaran ise tarım toprakları varlığı 370 bin hektara düştü. Yani 16 yılda tam 47 bin hektar tarım toprağımız tarım dışına çıkarıldı. Bu da demek oluyor ki yüzde 11,5 oranında tarım yeri yok edildi. Pekala nasıl yok edildi? Kentleşme ve endüstrileşmeyle yok edildi. Ne yazık ki bilhassa genel idarelerin uyguladığı endüstrileşme siyasetleri sonucunda kente otomotiv bölümünün inşa edilmesi, bunun yanında yan endüstrinin de oluşturulması, gelişen iş imkanları beraberinde göç hareketine de neden olduğundan, bu insanların konut muhtaçlıkları dikkate alındığında kent önlenemez bir halde genişledi.” dedi.

“TARIMIN ÖNCELİK OLDUĞU BİR SİYASET UMUYORUZ”

Dr. Çakmak, bu genişlemenin kent idarelerinin kâfi yapı stoklarını oluşturamamalarından ötürü kaçak yapılaşmaya yönelime neden olduğunu da belirterek, “Bu kaçak yapılaşmalar da ovalara hakikat akmaya başladı. Bizim hoş ovalarımız ne yazık ki birer birer yok edildi. Bugün geldiğimiz noktada da büyük ovaların Ova Koruma Kanunu olmasına ve büyük ova statüsünde olmasına karşın koruyamadık, yok ettik. Umuyorum ki bundan sonraki süreçte, yeni gelen yöneticilerimiz bu hususa hassas olur. Endüstrinin değil de tarımın ve turizmin öncelik olduğu bir siyaset izlerler. Hiç olmazsa bu mevcut durumdaki yerlerimizi koruruz ve bunları daha verimli hale getirme istikametinde çalışırız.” halinde konuştu.

Bursa’nın verimli ve yöresel eserler bakımından çok pahalı olduğuna değinen Çakmak, kelamlarına şöyle devam etti:

“KENTİN 3 TARAFINA DA OTOMOTİV FABRİKALARI KURDUK”

“Baktığımızda Bursa çok verimli, yöresel eserleri de çok fazla olan, katma kıymet üreten, sulama potansiyeli yüksek bir kent. Şeftali, armut, kestane üzere aklımıza gelmeyen birçok yöresel potansiyeli yüksek eseri var. Bursa’nın tarım yeri varlığı Türkiye’nin geneline baktığımızda çok da yüksek düzeyde değil. Türkiye genelinde tarım yeri bakımından 34. sıradayız ancak biz var olan topraklarımızda bile katma paha sağlayan eserler ürettiğimiz için ekonomik olarak ziraî eser katma kıymeti yaratma açısından 6. sıradayız. Bu kadar bedelli bir kentin topraklarına sahibiz. Siz buna karşın Bursa Ovası’na sahip çıkıyoruz derseniz az evvelki yüzde 11.5 oranına bakabilirsiniz. Bu yerler, ovalar, endüstrilere, kentlere gitti. Kentin 3 tarafına da otomotiv fabrikaları kurduk. Bununla birlikte de ister istemez göçler ve yan endüstriler oluştu. Böylelikle Bursa, sanayi kentine dönüştürüldü. Yalnızca bu hükümet devrinde değil, geçmişten bugüne endüstrileşme atağı ile birlikte tarım toprakları yok edildi. Geçmişten bugüne atılan yanlış adımlar, izlenen yanlış siyasetler Bursa’nın tarım kenti olma potansiyelini gitgide eritti.”

KANUNUN VERDİĞİ ÖLÇÜDEN DAHA AZ TAKVİYE VERİLİYOR

Tarıma verilen takviyenin azaldığına ve geç kaldığına da değinen Dr. Fevzi Çakmak, “Tarım Kanunu’nun 21. unsuru çok açık. Kanun “Gayrisafi ulusal hasılanın yüzde birinden az olamaz.” diyor. Bu kanun çiftçiye verilecek takviyelerden bahsediyor. 2023 yılında gayrisafi hasılamız 26 trilyon TL olmuş, buna nazaran ödenmesi gereken 260 milyar TL. 2024 bütçesine konan destekleme ölçüsü 91 milyar TL. Bahsedilen kanunla verilmesi gereken ölçünün neredeyse 3’te 1’i ayrılmış. Bunlar da ‘Anlamına uygun bir biçimde mi kullanılıyor?’ diye sorgulamalıyız.” sözlerine yer verdi.

ÇİFTÇİYE TAKVİYE GEÇ GİDİYOR

Çakmak, çiftçiye takviyenin geç gittiğinden de bahsederek, “Bir yerden paraya gereksiniminiz olduğunda parayı o an bulursak muhtaçlığımız giderilir ancak çiftçiye bu türlü bir dayanak yok. Çiftçi üretecek, satacak sonraki yıl parasını alacak. Çiftçiler bankadan, gübre bayiinden borçlarla işini döndürmeye çalışıyor. Durum bu olunca da maliyetler çok daha fazla oluyor. Böylelikle 91 milyarlık takviye, dayanak olmaktan çıkıyor. Zira muhtaçlık olduğunda verilmiyor. Ben gereksinimim olduğu devirde mazot dayanağını, gübre ve tohum dayanağını alabildiğimde bir mana söz eder. Lakin bu yapılmıyor, dayanak de kanunun altında bir oranda veriliyor. Çiftçi bütün dünyada desteklenmelidir. Mutlak suretle desteklenmesi gereken bir bölümdür. Desteklenmez ise besin olmaz, besin olmadığında hepimiz konutumuza aç gideriz. Bu nedenle evvel çiftçiyi tarımın içinde tutacak siyasetler geliştirmemiz lazım.” formunda konuştu.