Definecilerin ortaya çıkardığı mozaikler Kapadokya’nın sanat tarihine ışık tutuyor

Ürgüp’ün 23 kilometre güneyindeki Şahinefendi köyü yakınlarında definecilerin tesadüfen bulduktan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığınca yürütülen hafriyat çalışmasında ortaya çıkarılan Sobesos Antik Kenti’nde, Geç Roma Devri Hristiyanlık dini inanç ve öğretilerinin gerçekleştirildiği şapel, hamam ve kimi binalar gün ışığına kavuştu.

Çevresindeki farklı yapıların ören yerini andırdığı alanın tabanı, meander, sivastika, sekiz köşeli yıldız, saç örgüsü motiflerini barındıran renkli taş ve cam kullanılarak işlenmiş mozaikleriyle dikkati çekiyor.

UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Kapadokya’da ortaya çıkarılan mozaik örneklerinin de bulunduğu Sobesos Antik Kenti, bölgede hayat sürmüş medeniyetlerin asırlar evvelki sanatsal, sosyo-kültürel ve ekonomik durumunu gözler önüne seriyor.

Antik kentte ortaya çıkarılan mozaik kalıntılarıyla ilgili doktora tezini tamamlayan Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ) Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Can Erpek, AA muhabirine, Sobesos Antik Kenti kalıntılarının milattan sonra 4’ncü yüzyıla tarihlendirildiğini belirtti.

Erpek, o periyotta mozaikleri yaptırabilmenin ekonomik güç gerektirdiğini, Sobesos’taki kalıntıların bu istikametiyle kıymetli ip uçları verdiğini lisana getirdi.
Yerleşim alanında hamam, konutlar, mezarlık ve dini yapıların bulunduğunu anlatan Erpek, şöyle konuştu:
“Sobesos, Kapadokya’nın geç antik çağdaki değişim ve dönüşümü açısından değerli bir yerleşim yeri. Zira 4’üncü yüzyılda Hristiyanlığın kanunî bir din haline gelmiş olduğunu görüyoruz. Bu nedenle kentte de birtakım değişiklikler yaşanmış. İçerisinde mozaiklerin bulunduğu villa yapısı konut evresinden sonra kilise olarak kullanılmaya başlanmış. Yapının içindeki avlu kısmında ve bir yerdeki mozaikler günümüze ulaşmıştır. Sobesos hem mozaikleri hem de mimari kalıntıları açısından Kapadokya’nın geç antik çağ tarihine ışık tutması bakımından epey kıymetlidir. Sobesos’taki mozaiklerin kaliteli olduğunu söylememiz mümkün. Büyüklüğüne baktığımızda kaliteli bir işçiliğin olduğu söylenebilir. Kapadokya’nın güçlü aristokratlarından biri inşa ettirmiş olabilir.”

“EĞİTİM TİPLERİ DÜZENLENİYOR” 

Nevşehir Turist Rehberleri Odası (NERO) Başkanı Özay Onur da Sobesos’un Kapadokya’daki az özellikler barındıran tarihi yerleşim alanlarından olduğunu belirtti.
Genelde mozaiklerde, asırlar boyunca kendini gösteren afet ve öteki etkenler nedeniyle bozulma meydana geldiğini lakin Sobesos’taki kalıntıların bütün olarak bugüne ulaştığını aktaran Onur, şunları lisana getirdi:

“Sobesos, tarihi kaynaklarda ismi bilinen lakin bulunamayan özel bir yer idi. 2002 yılında kaçak hafriyat çalışmalarında ortaya çıkıyor. Burada çok özel mozaiklerin olduğunu görüyoruz. Tabanına baktığımız vakit geometrik desenlerde daha çok renkli taşlar ve cam kullanıldığını görüyoruz. Geometrik desenlerde sivastika dediğimiz Hindistan kökenli bir desen ile Helenistik periyoda ilişkin mendereslerin büklüm büklüm akmasından esinlenerek yapılmış meander desenini görüyoruz. Bu, aşkı sembolize eder, başı ve sonu yoktur.”

Onur, NERO üyesi yaklaşık 1000 rehbere Sobesos mozaik kalıntılarını turistlere anlatabilmesi ve alanın tanıtımına katkı sunulması maksadıyla eğitim cinsleri düzenlediklerini de kelamlarına ekledi.
Mozaikleri inceleyen Ummanlı turist Fadwa Richi ise tarihi ve kültürel pahalar bakımında güçlü bulduğu Türkiye’yi daha evvel de ziyaret ettiğini belirterek, “Türkiye’deki her şeyi çok seviyorum. Burası tarihi varlıklarla dolu bir yer. Kapadokya, geçmişten beri izlerin devam ettiği, farklı öykülerin olduğu bir bölge. Bu alandaki mozaik kalıntıları farklı desenleri içeriyor. İlgi cazibeli.” diye konuştu. AA