İvme Hareketi: Konut politikası, barınma hakkını temeline alan bir yaklaşımla tasarlanmalı

İvme Hareketi, konut krizine ait kıymetlendirme ve tahlil tekliflerini kamuoyu ile paylaştı. Bildiride, “Konut siyaseti, barınma hakkını temeline alan bir yaklaşımla tasarlanmalı” denildi.

Bildiride, “Hükûmetin son 20 yılda uygulamış olduğu toplumsal konut siyaseti; dar ve orta gelirli vatandaşları kent merkezinden koparmıştır. Soylulaştırma üzerinden kentli hakları gasp edilmiştir. Ekonomik asimetriler derinleşmiş ve konut siyaseti siyasetin finansmanına kurban edilmiştir. Toplumsal konut üretimi kent hakkının tekrar tesis edilmesi ile eşit ve adil hayatın temel ayaklarından birisi haline getirilmelidir. Konut siyaseti, barınma hakkını temeline alan bir yaklaşımla tasarlanmalıdır. Konutun toplumsal fonksiyonu ve yararı barınma imkânını sağlamasıdır. Bu açıdan tasarlanan siyasetler bir yatırım aracı olarak konut kavramını bir barınma aracı olarak konut fonksiyonuna dönüştürmeyi hedeflemelidir. Bu doğrultuda özellikle kısa vadeli konut alım satımlarını, spekülatif ticareti engelleyen, bunu yaparken kiralık mesken piyasasında istenmeyen tesirleri ortadan kaldıran bir siyaset seti tasarlanmalıdır.” sözünü kullanıldı. 

Değerlendirmede şunlar kaydedildi:

“Çözümün bir kademesi para siyasetinin normalleştirilmesidir. Faizlerin düşürülmesi ile yükselen enflasyonun döviz kurunda yarattığı hareketlerin doğal bir sonucu olarak konut fiyatları maaşların ayak uyduramadığı bir oranda yükselmektedir. Para siyasetinde ve genel olarak makroekonomik siyasetlerde kurulacak istikrar ve yürütülecek olağanlaşma süreci konut fiyatlarına da tesir edecektir. Bu doğrultuda, aşağıda liste hâlinde önerdiğimiz siyaset adımlarının konut meselesinin tahliline dair genel bir çerçeve sunacağını düşünüyoruz. Sorunun tahlili elbette bu tekliflerin ve burada yazılmayanların çok daha ayrıntılı bir biçimde ele alınmasını gerektirmektedir.

Barınma emeli gütmeyen konut talebinin 1 kısılması için,

a. Konut satışından elde edilen gelirler, kısa periyodik alım satımda daha yüksek oranlı olacak biçimde ve elde edilen kârla artan oranda vergilendirilmelidir.

b. Çoklu konut sahipliği, kira maliyetlerini artırmayacak biçimde; lakin muhakkak bir düzeyin üzerinde konut sahipliğini zorlaştırarak sahipliği daha geniş bir kitleye yayabilmek için konut sayısıyla artan oranda vergilendirilmelidir.

c. İkinci ikâmet emeli gütmeksizin, yurt dışındaki birikimlerini yaşadıkları ülkelerin servet vergisinden kaçınmak için Türkiye’de gayrimenkule yatıran vatandaşlarımızın oluşturduğu ek talebi kısmak için gurbetçilerin ağır olarak yaşadığı ülkelerle tapu kayıtlarını içerecek biçimde bilgi paylaşımına gidilmelidir.

d. Yabancılara konut ihracatı sonlandırılmalı, bu doğrultuda yatırım karşılığı vatandaşlık uygulaması konut satın alımını dışarıda bırakacak biçimde güncellenmelidir.

e. Kayıtdışı kazanılan yararın sisteme gayrimenkul dalı üzerinden sokulmasıyla oluşan ek talebi engellemek için konut alım satımları hep bankacılık sistemi üzerinden gerçekleşmeli, nakit alışverişi engelleyecek biçimde düzenlenmelidir. Burada rayiç bedel ile piyasa bedeli ortasında oluşabilecek makas üzerinden vergi gelirinin kaybını engellemek ismine banka süreçleri üzerinden gerçekleşen satış fiyatlarının tıpkı vakitte Tapu Kadastro, lokal idare ve Maliye Bakanlığı ortak teftişi ile bölgesel ortalama emlak bedeli tespit listelemesi yapılmalıdır.”