İyi Partili Usta: Türkiye’nin yaşadığı enflasyon, kötü yönetilmesinden kaynaklanan bir enflasyondur

İyi Parti Küme Başkanvekili Erhan Usta, TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmelerinde; Türkiye’nin global endekslerde gerilediğine dikkat çekerek “Peki bunlar niçin oldu düşünmek gerekir. En temel neden Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi’dir. Ben şunu söylemiyorum; Sayın Erdoğan güzel yönetiyordu, düzgün bir cumhurbaşkanı yahut başbakandı bu sistem geldi işler berbata gitti değil. Sayın Erdoğan makûs yönetiyordu, bu sistem makûs idaresi kurumsallaştırdı” tabirlerini kullanıd. Usta, “Türkiye’nin yaşadığı bu enflasyon Türkiye’nin makus yönetilmesinden kaynaklanan, Türkiye’nin kendi sıkıntılarından kaynaklanan bir enflasyondur” dedi. 

TBMM Genel Kurulu’nda, 2021 Yılı Kesin Hesap Kanun Teklifi ve 2023 Yılı Bütçe Kanun Teklifi görüşülüyor. Görüşmeler 12 gün boyunca kesintisiz sürecek. UYGUN Parti Kümesi ismine kelam alan Küme Başkanvekili Erhan Usta, şunları söyledi:

“Bütçe harcamaları geçen yılın bütçesine nazaran yüzde 155 artıyor”

“100’üncü bütçeyi görüştüğümüz bu günlerde AK Parti hükümeti Türk milletine yahut kamu maliyesi tarihine bir ayıbı yaşattı. Bu ayıp da şu; bu yılın bütçesinin bütçe harcamaları geçen yılın bütçesine nazaran yüzde 155 artıyor. Bütçenin bu kadar büyümesi, hizmetin büyümesinden değil; bütçenin bu kadar büyümesi, ekonomik göstergelerin son derece bozuk olmasından kaynaklanıyor. Bu, yüz yıllık tarihimizde bir kez olmuş. Bu ikincisini de AK Parti hükümetlerinin 21’inci bütçesinde görüyoruz. İkinci ayıp da şu: 2022 bütçesinde çok büyük bir sapma var; şu anda hükümetin getirdiği harcama fiyatı, 2022 bütçesinin, başlangıç bütçesinin yüzde 179’u. Bu da 1943 yılından beri yani İkinci Dünya Savaşı yıllarından beri birinci sefer yaşadığımız bir şey yani 79 yıldır yaşanmayan bir ayıbı da bu millete AK Parti hükümetleri bu formda yaşatmış oldu.

“Öyle anlaşılıyor ki 21’inci bütçe AK Parti açısından bir veda bütçesi”

Öyle anlaşılıyor ki 21’inci bütçe AK Parti açısından bir veda bütçesi. Biz bunu hazirandan sonra milletimiz açısından bir merhaba bütçesi haline getireceğiz. Bu bütçenin önceliklerini değiştireceğiz. Zira bu bütçede israf var, şatafat var, saltanat var, yandaş kayırma var, KKM var, faiz lobisi var, kamu-özel iş birliği ödemeleri var, yağmalama var. Bunun karşılığında bu bütçede esnaf yok, bu bütçede çiftçi yok, emekli yok, çalışan yok, EYT’li yok, gelir dağılımının düzeltilmesi yok, üretim yok, AR-GE yok, teknoloji yok. Bütçenin bütün önceliklerini çalıştık ve haziran ayından sonra bu bütçenin önceliklerini değiştireceğiz.

“Bu sistemde akıl ve bilim yok, inat var”

Bu sistemde, kurumlar yok, bu sistemde, kural yok. Bu sistemde, uyum yok. Bu sistemde, akıl ve bilim yok, inat var. Bu sistemde, istişare yok, bu sistemde, istikrar ve denetleme sistemleri yok. Bu sistem kuvvetler ayrılığını büsbütün bitirmiş bir sistemdir. Bu sistem ve uygulama milleti fakirleştirmiştir, yoksullaştırmıştır, gelir dağılımını bozmuştur. Üretken yatırımları kovmuş, ranta yol vermiştir. Türkiye’yi yalnızlaştırmıştır, bağımsız dış siyaset yapmamıza mahzur olmuştur, gençlerimizi bu ülkeden kaçmak ister hâle getirmiştir. İşte, bu yüzden ‘parlamenter sistem’ diyoruz.

AK Parti hükümetlerinin birinci devrinde, birinci on yılında enflasyonla gayrette aslında kıymetli işler yapıldı. Enflasyon tek basamaklara, yüzde 5’lere, 6’lara kadar çekildi. Ama son on yılda şu kürsüde tekraren uyardım ‘Enflasyonu küçümsüyorsunuz, bu enflasyon süratli bozulur’ dedim ve gerçekten maalesef bunu yaşadık. Enflasyon o denli makûs bir şeydir ki her şeyi bozar, hukuk sistemini bozar, toplumda asayişi bozar, ahlakı bozar, dar ve sabit gelirlileri ezen en adaletsiz vergilemedir. Yoksuldan çok vergi alır, zenginden az vergi alır, kaynak dağılımını bozar, kaliteli, istikrarlı büyümeye pürüzdür, üretken yatırımlara manidir.

“Büyüme ile enflasyon ortasında Türkiye bir tercih yapmak durumunda değildir”

Hükümet bugün bir şey uydurdu; ‘Büyümenin bir sonucu olarak enflasyon var’ diyor. Büyüme ile enflasyon ortasında Türkiye bir tercih yapmak durumunda değildir. Bizim deneyimlerimiz var bununla ilgili olarak, AK Parti hükümetleri devrinde deneyimlerimiz var. Yüksek büyümenin ve düşük enflasyonun birebir anda yaşandığı, yaşanması son derece mümkündür. Dünya da bunu yapıyor zati lakin maalesef hükümet, milleti yanıltacak biçimde 1970’li yıllardaki tartışmaları bugüne taşımak istiyor, bunun hiçbir biçimde geçerliliği yok.

“Türkiye’nin yaşadığı enflasyon, makus yönetilmesinden kaynaklanan bir enflasyondur”

Temmuz 2018’de geçildi bu ucube Partili Cumhurbaşkanlığı sistemine. Mukayeselerimi genel prestijiyle Haziran-Temmuz 2018 ile bugün son bilgiler prestijiyle yapacağım. Haziran 2018’de tüketici enflasyonu TÜİK datalarında yüzde 15,4’müş; ekim ayında bu 85,5’ti, bugün açıklanan kasım ayı sayılarına nazaran de 84,4. Yüzde 15’ten 84’e getirmiş bu sistem tüketici enflasyonunu. Yurt içi üretici enflasyonunda zati elimizdeki bütün vakitlerin en yüksek enflasyon sayısını gördük ekim ayı prestijiyle, yüzde 157,7. Hani, diyorsunuz ya bazen ‘Tüm vakitlerin…’ evet, tüm vakitlerin en yüksek enflasyonunu yaşattınız bu millete. Siz bu enflasyonu yüzde 30’larda aldınız; bugün yüzde 157’lik bir üretici fiyat enflasyonu, yüzde 84’lük bir tüketici fiyat enflasyonu yaşatıyorsunuz.

Tarımsal maliyetler de birebir formda. Haziran 2018’de ziraî maliyetlerin yıllık artışı yüzde 19,5’muş; şu anda yüzde 128,6. Kimi vakit da şu söyleniyor mazeret olarak: ‘Yaşadığımız enflasyon dünya kaynaklı. Dünya, işte, son kırk yılın en yüksek enflasyonunu yaşıyor.’ Evet, dünyada bir enflasyon sorunu var ancak o bizim enflasyon değil. Bütün dünyadaki enflasyon. 2022 yılında yüzde 9,1; niçin bizde 84? ENAG’a nazaran yüzde 170. Niçin bizde enflasyon yüzde 157? Bunun bir yanıtını verin Sayın Oktay. Bize tutup da eski defterleri açıyorsunuz. Bunun karşılığını vermediğiniz sürece, yaptığınız konuşmanın hiçbir değeri yoktur. Münasebetiyle, bu enflasyon dünyadan kaynaklanan bir enflasyon değildir. Türkiye’nin yaşadığı bu enflasyon Türkiye’nin berbat yönetilmesinden kaynaklanan, Türkiye’nin kendi problemlerinden kaynaklanan bir enflasyondur.

“Türkiye, AK Parti hükümetleri periyodunda ‘çalışan yoksullar’ kavramıyla tanıştı”

‘Enflasyon her şeyi bozar, enflasyon dar ve sabit gelirlileri ezer’ dedik. Tekrar TÜİK sayılarıyla söylüyorum, 2018’in ikinci çeyreğinde ulusal gelirden çalışanların aldığı hisse yüzde 31,5. Bugün, 2022’nin ikinci çeyreği prestijiyle bu, yüzde 22,6’ya düşmüş. Çalışanlar, ulusal gelirden aldıkları hissenin 1 bölü 3’ünü bu ucube sistemde kaybetmiş. İşte bunu, bu ucube sistemin milleti, çalışanı nasıl yoksullaştırdığını görmek lazım. Bu hisse, bu bileşik kaplar burada düşüyorsa bir diğerinin cebine gidiyor; işte, o yandaşların cebine gidiyor, o rant kısmının cebine gidiyor bu hisse.

Kişi başına, daha doğrusu çalışan başına bakarsak, bu dört yılda yıllık kayıp 50 bin lira yani 2018 yılındaki hissesini ücretliler korumuş olsaydı, aslında ortalama her çalışanımızın yıllık geliri bugün 50 bin lira daha yüksek olacaktı. Olağan enflasyonun gerçek ölçülmemesi, düşük enflasyona nazaran artırım yapılması ve altı ayda bir fiyat ayarlaması bunun temel nedenlerinden bir tanesi, onu da söz etmek lazım ve bu durumda şunu görüyoruz ki; birinci sefer Türkiye AK Parti hükümetleri devrinde ‘çalışan yoksullar’ kavramıyla tanıştı. İnsanın işi var, çalışıyor ancak fakir, yoksulluğu bırakın açlık hududunun altında. Bugün çalışanların yüzde 65’i minimum fiyat üzerinden gelir alıyor, fiyat alıyor ve taban fiyat bugün açlık sonunun 2 bin 285 lira altında.

“Dört buçuk yılda hiçbir aralık alınmadığı üzere işsizler ordusuna yenileri katıldı”

En değerli göstergelerden bir tanesi işsizlik ve istihdam bilgileridir. İş bulamadığı için ümidi kırılmış insan ‘Ben iş dahi aramıyorum zira iş bulma imkânım yok’ diyor, bunu işsiz saymayan göstergeyi burada konuşmanın bir manası yok. İşsizin hükümdarı bu, ‘Ümidim olmadığı için iş dahi aramıyorum’ diyor. Artık, baktığımızda 2018’in ikinci çeyreğinde atıl iş gücü oranı yüzde 15,8’miş, bugün kaç? 2022’nin üçüncü çeyreğinde yüzde 20,9’a çıkmış. İşsizlik oranında oransal olarak neredeyse yüzde 25’lik bir artış var. Artık ‘İstihdam arttı’ diyorlar. Bu dört buçuk yıllık periyotta iş 15 artı nüfus yani çalışma çağındaki nüfusa 4,5 milyon insanımız katılmış. Bunun yalnızca ne kadarına iş verilmiş biliyor musunuz? 872 bin şahsına. Yani artan nüfusun, çalışma çağındaki nüfusun yalnızca 1/5’ine iş verebilmiş bir sistemdir bu sistem, bunu görmek lazım. İstihdam manasında, küçük de olsa bir ölçü artış var ancak enteresan bir şey çalışılan saate bakıyorsunuz. Bir yerde istihdam artıyorsa, çalışılan toplam saat, toplam saat artmaz mı? 2018’in ikinci çeyreği haftalık çalışılan saat 1 milyon 263 bin saat, ortadan dört buçuk yıl geçmiş, 2022’in üçüncü çeyreğinde bu, 1 milyon 254 bin saate düşmüş. Hasebiyle hem veride sorun var hem de istihdamla ilgili dört buçuk yılda hiçbir uzaklık alınmadığı üzere işsizler ordusuna yenileri katıldı.

“Bu milletin 253 milyar doları nerede?”

Bugün hükümetin sayılarını kullanıyorum, ulusal gelirin 808 milyar dolar olduğunu söylüyor 2022 sonunda. Bu, 2017’ye nazaran nedir biliyor musunuz? 253 milyar dolarlık bir azalmadır dolar olarak reele çevirdiğimizde. Bu milletin 253 milyar doları nerede? Bunun hesabını vereceksiniz burada, bunu konuşacaksınız burada. Bu sistem bu milletin 253 milyar dolarlık üretimini almış, götürmüş. Fert başına baktığımızda da bu azalma yüzde 24’lük bir azalmadır. Çok değerli bir azalmadır. Fert başına baktığımızda da bu milletin ortalama 3 bin 722 doları gitmiştir bu sistemde. İşte bunun yanıtını burada vereceksiniz lakin bunların yanıtını maalesef vermiyorsunuz.

1 Temmuz 2018 dolar kuru 4 lira 62 kuruş, bugün prestijiyle baktığımızda dolar kuru 18,65 kuruş, 4 katına çıkmış, Türk parası pula dönmüş, yüzde 75 paha kaybetmiş bu sistemde Türk parası. Diyorlar ki: ‘Bütün dünyada dolar güçleniyor.’ Bütün dünyada dolar güçleniyorsa başka ülkelerin paralarının da dolar karşısında bu kadar bedel kaybetmesi lazım. Onlarda bu türlü bir şey var mı? 2018 yılında çok konuşulan bir şey vardı, kırılgan beşli; Türkiye de o kırılgan beşliden bir tanesiydi, başkaları: Hindistan, Brezilya, Endonezya ve Güney Afrika. 2018 Temmuz ve bugün prestijiyle kırılgan beşlinin paraları karşısında dolar yalnızca yüzde 24 bedel kazanmış. Türkiye’de ne kadar yüzde 303 kur artışı var. Hasebiyle, hiç kimse bana ‘Bu, dünyada da kaynaklanan bir şeydir, dolar güçlendi de bu türlü oldu’ diye palavra atmasın.

“Bugün prestijiyle Türkiye’nin net rezervi eksi 60 milyar dolar yani sıfırın altına inmiş”

Rezerviniz olursa paranızın kıymetini korursunuz. 2018 yılı temmuz başında Türkiye’nin net rezervi 30 milyar dolar. Yüksek mi, değil lakin tekrar bir olumlu 30 milyar dolar. Bugün prestijiyle Türkiye’nin net rezervi eksi 60 milyar dolar yani sıfırın altına inmiş. Rezervi bu kadar çarçur ederseniz, bunları o tarafa bu tarafa satarsanız, saçma sapan politikalarınıza yem yaparsanız Türkiye’nin rezervlerini Türk parası bu biçimde bedel kaybeder. Üstelik, bu, ihracatçıların döviz gelirlerine el konulmasına karşın eksi 60 milyar dolar yani bu sermaye denetimlerini yapmamış olsanız zati iş çok daha berbat bir hâle gelecek. Bugün Sayın Oktay konuşmasında dedi: ‘Liralaşma stratejisi’ Nerede liralaşma? Bunun en büyük göstergesi nedir? Bankalardaki mevduatın döviz cinsinden mi Türk lirası cinsinden mi olduğudur. Haziran 2018; döviz cinsi mevduatın toplam mevduata oranı yüzde 48,3. KKM’yi dâhil ettiğimizde bugün bu oran kaç? Yüzde 72. Bugün mevduatın yüzde 72’si Türk lirası cinsinden değil döviz cinsindendir ve siz hâlâ liralaşma stratejisi diye saçmalıklardan bahsediyorsunuz. Dolarizasyon artmıştır Türkiye’de ve Türk lirasından kaçış başlamıştır.

“Türkiye’de bugün çok yüksek ikiz açık var”

Bu hükümet Türkiye’ye bir ayıbı daha yaşatmıştır ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde hiç olmayan bir şey daha olmuştur. Türkiye’de bugün çok yüksek ikiz açık var. İktisatçılar bilir, literatürde ‘twin deficits’ diye geçer. Türkiye tıpkı anda hem kamu açığı yahut bütçe açığını hem de ödemeler istikrarı açığını yahut cari açığı yaşıyor. Hükümetin sayılarıyla söylüyorum ki bu sayıların üzerinde olacak yıl sonu gerçekleşmeleri. ‘Bütçe açığının ulusal gelire oranı 2022’de 6,4 olacak’ diyor, ‘Cari açığın ulusal gelire oranı da yüzde 5,9 olacak’ diyor. Türkiye ikiz açığı hiç yaşamadı. Mesela 90’lı yıllarda kamu açığımız fazlaydı, cari açığımız düşüktü. AK Parti iktidarının birinci periyotlarında kamu açıkları aşağı hakikat çekildi, kamu açıklarının hatta sıfırlandığı yıllar oldu, şu anda tekrar çok yüksek boyutlara gelmesi başka bir bahis lakin o vakit cari açık fazlaydı, kamu açığı düşüktü ancak bu 2 açığı tıpkı anda hiç yaşamadı Türkiye. Ve bu 2 açığı, parası rezerv para olan hiçbir ülke sürdüremez. İşte, bugün yaşadığımız ekonomik ıstırapların temelinde Türkiye’yi getirdiğiniz bu darboğaz vardır. Alışılmış, bu bir de inanç açığıyla, demokrasi açığıyla, hukuk açığıyla ve idare açığıyla birleşince iş uygunca içinden çıkılmaz hâle geliyor. Artık, elimizde ayrıntılı sayılar var, bütçe açığı sayıları. 2017 sonu; 47,8 milyar lira. 2022 sonunda hükümet diyor ki: ‘461 milyar liraya çıkacak.’ Görüyor musunuz performansı, bu ucube sistemin Türkiye’yi getirdiği noktayı? 9,65 katına çıkmış bütçe açığı.

“Hani ‘IMF’ lafını zikretmeden ‘IMF’cilik’ yapıyor bu iktidar”

‘Program tarifli kamu dengesi’ diye hükümetin dokümanlarında bir söz var. Nedir bu program tarifi? Bu, IMF tarifidir. Hani ‘IMF’ lafını zikretmeden ‘IMF’cilik’ yapıyor bu iktidar. ‘IMF tanımı’ demek yerine ‘program tanımı’ diyor. Yani hani burada dürüstçe ‘IMF tanımı’ dememekle birlikte, değerli bir göstergedir. 2017 yılında Türkiye’nin IMF tarifli faiz dışı istikrarı 32,2 milyar liraymış. 2022 sonunda bu 712 milyar liraya; 22 katına çıkıyor IMF tarifli Türkiye’nin faiz dışı istikrarı. Ulusal gelir oranı olarak bakalım. Oradan baktığımızda bile yüzde 1’den yüzde 5,3’e çıkıyor. Yani ulusal gelire oranı bile; kamu istikrarlarının, faiz dışı kamu istikrarının ulusal gelire oranı son dört yılda 5,3 katına çıkmış.

Bütçede bozulma var fakat daha büyük bozulma KİT’lerde var. Zira ‘Artık biz gidiyoruz’ dedi bu hükümet; KİT’leri yağmalamaya başladı, KİT’leri çiftlik olarak gördü, KİT’lerin başına makus yöneticiler getirdi, ehliyetsiz beşerler getirdi. 2017 yılında IMF tarifli faiz dışı KİT istikrarı açık vermek bir yana, 535 milyon lira fazla vermiş. Bugün geldiğimiz noktada, yeniden hükümetin sayılarına nazaran, 2022 yılında KİT istikrarı 423 milyar lira açık verecek. İkisini birbirine bölemiyoruz; çünkü, birisi artı, birisi eksi. Kaç katı, sonsuz katı bir artış var, KİT istikrarında bozulma var. Bu, yağmalama zihniyetinden kaynaklanan bir durumdur.

“Türkiye’nin kaynakları yurt dışına akıyor”

AB tarifli borç stoku, tekrar birebir şey; 10 puana yakın artmış, merkezi idarenin iç ve dış borç stoku 4 kat artmış bu dört yıl içerisinde lakin daha vahimi şu, buradan söyledik bunu tekraren, Türkiye’nin şu anda ileriye dönük iç borç yükümlülüklerindeki faizler anaparayı geçti. Hazine, tefecinin elinde, tefecinin eline düşmüş, tefeciler tarafından teslim alınmış bir hazine; bunun diğer bir izahı yok. Haziran 2018’de Türkiye’nin o periyottan itibaren önümüzdeki devirdeki iç borç faiz ödemesi yükümlülüğü 348 milyar liraymış. Bugün 2 trilyon 564 milyar lira. Artık, bunu vergiye oranlayalım yani biz bu faiz yükümlülüğümüzün tamamını, topladığımız vergiyle silelim desek silebiliyor muyuz? Ekim 2018’de faiz yükümlülüğümüzün vergilere oranı yüzde 90’mış. Çok yüksek ancak Ekim 2022’de bu yüzde 127 olmuş. Yani şu anda vergilerimiz faiz yükümlülüğümüzü karşılamaya yetmiyor, üzerine bir de yüzde 27’si kadar daha para bulunmanız gerekiyor. İşte, o yüzden diyorum ki tefecinin eline düşmüş. Türkiye’nin borç stoku, büsbütün, özeliyle, kamusuyla 2010 yılında 4,3 trilyon lirayken bugün 16,5 trilyon liraya gelmiş bu sistemde.

Türkiye’nin kaynakları yurt dışına akıyor. Bir ülkeyi makûs yönetirsiniz, itimadı zedelerseniz, meçhullüğü artırırsanız sizin yurt dışından borçlanma faiz oranlarınız artar. En son Eurobond tahvilinde yüzde 10’la borçlandı. Döviz cinsinden yüzde 10’la borçlandınız siz bu ülkede. Diğer ülkeler kendi yerli parasından yüzde 3’le, 5’le borçlanırken siz döviz cinsinden yüzde 10’la borçlandınız. Niçin? Zira ‘CDS primi’ dediğimiz borcu ödememe riskini gösteren primler bu 4 yıllık periyotta 4 kat arttı. Bu milletin emeğinin yurt dışına aktarılması demektir.

“Bugün geldiğiniz noktada son 4 yılda Moodys’in kredi notunda 4 basamak düşmüşüz”

Kredi derecelendirme kuruluşları var. Bunlar Türkiye ile ilgili notlar veriyor. Türkiye için düzgün notlar verdiğinde bunları da iftihar ederek her tarafta konuştunuz. ‘Türkiye yatırım yapılabilir düzeye çıktı’ dediniz. Bizde alkışladık. Ben o periyot bir bürokrattım. Emeğimiz de var lakin onların hepsini heba ettiniz. Bugün geldiğiniz noktada son 4 yılda Moodys’in kredi notunda 4 basamak düşmüşüz. Fitch’in kredi notunda son 4 yılda 3 basamak düşmüşüz. S&P’de de 2 basamak düşmüşüz. Yatırım yapılabilir en berbat düzeyin Moodys’e nazaran 6 basamak altındayız, Fitch ve S&P’ye nazaran de 5 basamak altındayız. İşte bu yüzden kredi notumuz çok düşük. Bunun manası nedir; ödediğimiz faiz çok yüksek, yurt dışına inanılmaz biçimde kaynak aktarıyoruz.

Hukukun endeksinde dört yıl olarak söylüyorum bu ucube sistemde 16 basamak kötüleşmişiz. Daha da gidecek neredeyse kalmamış. Bir uygun haber varsa Nebati’nin de dediği üzere bundan sonra ‘kötüleşmeyeceğiz’ zati bütün memleketler arası göstergelerde en sondayız. Hükümet gücünün sonlandırılması göstergesi 139 ülke var, hükümet gücünün sonlandırılmasında 134’üncü sıradayız. Yani hükümet gücünün en az sonlandırıldığı bir sistem bu sistem, o yüzden hiç kimsenin mazeret uydurmaya ‘şu mani oldu, bu pürüz oldu’ demeye hakkı yok. Yolsuzluk algı endeksinde 4 yılda 15 basamak, özgürlük endeksinde 49 basamak kötüleşmişiz. İnsani özgürlük endeksinde 55 basamak, ekonomik özgürlük endeksinde 18 basamak, yönetişim endeksinde 23 basamak berbatlaşmış Türkiye.

“Türkiye memnunluk sıralamasında 43 basamak berbatlaşmış ki esasen gideceği yer yok”

Küresel rekabet endeksinde 8 basamak, memnunluk sıralamasında 43 basamak berbatlaşmış ki esasen gideceği yer yok. Daha kötüleşme imkanımız yok. Emniyet ve güvenlik endeksinde 36 basamak kötüleşmişiz. Bunlar Türkiye’ye yakışmıyor. Bunları yüreğimiz sızlayarak, ciğerimiz yanarak söylüyoruz. Ferdî özgürlük endeksinde 41 basamak, toplumsal sermaye endeksinde Türkiye 40 basamak berbatlaşmış.

Peki bunlar niçin oldu düşünmek gerekir. En temel neden Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi’dir. Ben şunu söylemiyorum; Sayın Erdoğan düzgün yönetiyordu, âlâ bir cumhurbaşkanı yahut başbakandı bu sistem geldi işler berbata gitti değil. Sayın Erdoğan berbat yönetiyordu bu sistem makûs idaresi kurumsallaştırdı.

Bütün kazanımlar, AK Parti’nin yaptığı kazanımlarda şu anda geldiğimiz noktada heba olmuş durumdadır. Tekrar ‘biz çözeriz’ propagandası yapılıyor. O denli bir şey yok, çözemezsiniz. Artık sizin çözme imkanınız yok. Zira sizin takımınız yok, grubunuz yok, sizin programınız yok, size artık itimat yok. İnancı yitirdiniz. İnanç ruh üzeredir çıktığı vücuda bir daha girmez. Siz artık paklık ve uygun niyetinizi de yitirdiniz. Hani diyordunuz ya: ‘Verin yetkiyi, görün etkiyi.’ Evet, verdi millet yetkiyi lakin maalesef, etkiyi de çok acı bir halde gördü.

“Lütfen siyasi kısır çekişmeleri bir kenara bırakıp bu başarısızlığın nedenlerine inelim ve bu ziyanı görelim”

Özetle, bütüncül bir yaklaşımın olmadığı, aklın kaybolduğu, istişarenin olmadığı, inadın hükümran olduğu, hukukun olmadığı, kurumların çalışmadığı ve itibarsızlaştırıldığı, inancın kaybolduğu, belirsizliklerin had safhaya çıktığı, hürriyetin kısıtlandığı, piyasanın çalışmadığı, iş ortamının berbat olduğu, Hükümetin sınırsız yetkilerinin olduğu, işin ehline verilmediği, yolsuzluğun daima arttığı bir ülkede refah olmaz, gelişme olmaz, gelir dağılımı bozulur, ekonomik sıkıntılar çığ üzere büyür, yoksulluk ve sefalet artar ve bu başarısızlığın da asla mazereti olamaz. Lütfen siyasi kısır çekişmeleri bir kenara bırakıp bu başarısızlığın nedenlerine inelim ve bu ziyanı görelim.

Sayın Fuat Oktay’ın konuşmasını dinledik, daima mazeret üretti; artık, müddetim yettiği sürece onlara da yanıtım var. Sizin makamınız mazeret üretme makamı değil, o makam icraat makamı, orada icraat yapacaksınız. Siz hala daima mazeret; dış güçler, iç güçler, şu güçler, bu güçler, yok enflasyon, yok bilmem neler… Sayın Oktay dedi ki: ‘Pandemi oldu efendim.’ Kardeşim, pandemi bütün dünyayı etkiledi. Niçin bizim sıralamalarımız bozuldu? Milletin enflasyonu ortalama yüzde 9’ken niçin bizim enflasyonumuz yüzde 84’e çıktı? ‘Pandeminin ekonomik boyutuyla yanlış çaba ettiğimizi söyledik.’ Bugünkü dertlerin temelinde bir tanesi o ancak yanlışsız çaba etseydiniz bu kadar dert çekmeyecektik.

“Rusya’da birisi pencereyi açsa burada Türkiye iktisadı yatağa düşüyor”

Diğer taraftan, gelir kaybını telafi edin dedik, onu yapmadınız, kredileri pompaladınız, Türkiye’nin bütün makroekonomik istikrarlarını bozdunuz; bilerek yaptınız. Global likidite bollaştı pandemi periyodunda, pandemi periyodu bize imkânlar sundu ancak Türkiye’ye para gelmedi. Zira siz Türkiye’de inancı bitirdiniz, tedarik zincirinde aksama oldu. Coğrafik pozisyonumuz gereği bu tedarik zincirindeki aksamadan ötürü Türkiye bunun avantajını yaşadı lakin buna karşın siz gidiyorsunuz ‘pandemi’ diyorsunuz. Global ölçekte baktığımızda pandeminin olsa olsa Türkiye’ye olumlu tesiri olmuştur hasebiyle bu türlü bir mazeret yok. ‘Düşmanlarımız var’ Biz bu coğrafyaya yeni gelmedik, biz bin yıldır bu coğrafyadayız ve bizim bin yıldır düşmanlarımız var. Siz ülkenin bünyesini zayıf düşürürseniz Rusya’da birisi pencereyi açsa burada Türkiye iktisadı yatağa düşüyor.

‘Rusya-Ukrayna Savaşı var.’ Savaş apansız mi çıktı? Oraya yığınak yapıldı, bir yıldır bu savaşın geleceğini herkes biliyor; niçin önlem almadınız? Rusya’da savaş var. Rusya’nın enflasyonu kaç? En son, kasım ayının enflasyonu yüzde 12,6. Savaşan ülkenin enflasyonu yüzde 12,6. Ukrayna’nın enflasyonu kaç? Yüzde 26,6. Niçin bizim enflasyonumuz 84? Bu türlü bir şey olabilir mi ya? Özrünüz kabahatinizden büyük, bu ülkeye ayıptır sizin söylediğiniz. ‘Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan ötürü enflasyonumuz arttı yahut paramızın bedeli düştü’ diyorsunuz. Rus rublesi 1 Temmuz 2018’le yeniden mukayese ederek gideyim o günden bugüne yüzde 2,4 kıymet kazanmış, kıymet kaybetmemiş.

“Yirmi yılda bu ülkenin güç bağımlılığı sıkıntısını niçin çözmediniz?”

‘Şu olmasaydı, bu olmasaydı’ tipi bir şeyi kabul etmek mümkün değil. ‘Enerji ithal ediyoruz’ Güç ithal etmeye bugün mü başladık? Türkiye güç bağımlısı bir ülke, yirmi yılda bu ülkenin güç bağımlılığı problemini niçin çözmediniz? Hala yirmi yıllık bir iktidar diyor ki: ‘Enerjiden ötürü şöyle badire oldu’ Yok, güç faturamız artmasaydı cari açığımız olmayacakmış. Bu güç faturası var önünüzde. Siz bunu bile bile, cari fazla vereceğiz diye ekonomik program uyguladınız, bir saçmalık yapıldı ve Türkiye bugün bu hâle geldi. Yani bu faturayı ödeyeceğiz biz, bu doları bulmak durumundasın ve bu göz nazaran göre geldi.

Avrupa Birliği de güç bağımlısı; ticaret sayılarına baktım, güç ithalatları artmış. Güç enflasyonunda Avrupa Birliği ortalaması yüzde 39,4; yeniden, EUROSTAT sayılarına nazaran Türkiye’de yüzde 146,8. Bunu ne ile izah edeceksiniz? Bir de ‘Sübvansiyon yapıyoruz’ diyorsunuz. Münasebetiyle bunları kabul etmek mümkün değildir.” (ANKA)