KKM’den çıkış için sürpriz adım
’ndan 3.4 trilyon liraya yükselen Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarını azaltacak adım geldi. Merkez Bankası, bankaların menkul değer tesisi uygulamasında değişiklik yaparak vadesi gelen KKM hesaplarının TL mevduata dönüştürme maksadı getirdi. Böylelikle TL mevduatların artması, KKM’nin azaltılması hedefleniyor. Atılan adımla mevduat faizlerinin yüzde 40-45’lere yükselebileceği belirtildi.
TL MEVDUATI ARTACAK
Merkez Bankası’nın KKM hesaplarına yönelik yeni adımları Resmi Gazete’de yayımlandı. Evvelki gün yapılan açıklamada, sadeleşme süreci kapsamında yabancı para mevduattan KKM dönüşüm gayesi uygulamasına ve TL hissesine nazaran menkul değer tesis ve zarurî karşılık uygulamasına son verildiği belirtildi. Açıklamada,yapılan düzenlemelerle Türk lirası mevduatlar artarken, kur muhafazalı hesaplardan Türk lirası mevduata geçiş sağlanarak kur muhafazalı mevduatın azaltılmasının gözetildiği söz edildi ve şöyle devam denildi:
“Böylece, Türk lirası vadeli mevduat desteklenerek makro finansal istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda,Merkez Bankasınca kur muhafaza takviyesi sağlanan hesaplardan Türk lirası hesaplara geçiş ve kur muhafazalı hesapların aşikâr oranda yenilenmesinin hedeflenmesine, kur müdafaası bulunmayan Türk lirası hissesi düzeyinde artış amacına geçilmesine, karar verilmiştir. Sadeleşme süreci ve kur muhafazalı mevduatın Türk lirası mevduata geçişine ait adımlar Para Siyaseti Kurulu’nun ilan ettiği unsurlar doğrultusunda devam edecektir.”
YÜZDE 40-45 TAHMİNİ
Merkez’in attığı bu adımla TL mevduatın cazip hale gelmesi hedefleniyor. Bankacılık etraflarına nazaran TL mevduata verilen faizin yıllık bazda 40-45’lere çıkabileceği belirtiliyor. Düzenlemeler için bankaların bir hazırlık süreci geçirmesi, mevduat faizinin de kısa müddet içinde bu sayılara yükselebileceği lisana getirildi. Mevzuya yakın kaynaklar atılan adımlarla aslında KKM bakiyesinin yatay seyrini muhafazasının istenildiğini kaydederek, KKM’nin yatay hale gelmesi TL mevduatın hissesinin artmasının amaçlandığı vurgulandı.
3.4 TRİLYON LİRA
BDDK bilgilerine nazaran KKM hesapları 11 Ağustos haftasında 3.4 trilyon lira oldu. Kurlarda yaşanan dalgalanma nedeniyle 2021 yılının aralık ayında başlatılan KKM uygulaması devreye girdi. Böylelikle hükümet dövize yönelimi durdurmak istedi. KKM’nin temeli; dövizin yatırıldığı ile çekildiği periyotta ortada fark oluşmuşsa bunun Hazine ya da Merkez Bankası tarafından karşılanmasına dayanıyordu. KKM’nin devreye alınmasındaki temel amaç dövizin bozdurulması böylelikle kurların yükselmesinin önlenmesiydi. Dövize olan talep düşürüldü, kurların yükselmesi baskı altında tutuldu. Kurların daha fazla yükselerek enflasyonu artırması da önlenmeye çalışıldı. Buna karşılık KKM için devlet bütçesinden de yüklü ödemeler yapıldı. Bütçeden geçen yıl KKM için 92.6 milyar lira ödeme yapılırken, bu yıl da ocak-temmuz devrinde 59.5 milyar lira aktarıldı. KKM hesaplarının Merkez Bankası’na aktarılmasına yönelik yasal bir düzenleme yapıldı ve bu tesirin de 100 milyar lira olacağı kestirim edildi. Ayrıyeten Merkez Bankası da dövizden dönüşler için ödeme yaptı. Daha uzun müddet sürdürülemeyeceği için KKM için adım da atılmış oldu. Bankalara KKM yenilenmesinde yeni maksat verildi. Bu amacı tutturamayan bankalar menkul değer tesis etmek zorunda kalacaklar. Yani düşük faizli hazine tahvili almak zorunda kalacaklar. Bu karar bankaları zarurî olarak mevduat faizlerini yükseltmeye, yani faizi cazip hale getirip KKM hesaplarındaki paranın bir kısmının mevduata aktarılmasını hedefliyor. Böylelikle geçen yıl düşük faizin yanı sıra KKM’den ötürü da yüksek kâr elde eden bankalara da fatura çıkarıldı.
ZORUNLU KARŞILIK ORANI DEĞİŞTİ
Merkez Bankası mecburî karşılık uygulamasında da değişiklik yaptı. Döviz ve değerli maden mevduatına uygulanan zarurî karşılık oranları arttırıldı. Vadesiz ve 1 aya kadar vadeli döviz hesapları için mecburî karşılık oranı yüzde 29 oldu. 3 ay, 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli döviz hesabı zarurî karşılık oranı yüzde 25 oldu. 1 yıl ve daha uzun vadeli döviz hesabı zarurî karşılık oranı yüzde 19 oldu. Vadesiz, ihbarlı ve 1,3,6 ay ve 1 yıla kadar vadeli değerli maden depo hesapları için yüzde 26 oldu. 1 yıl ve daha uzun vadeli hesaplar için ise, yüzde 22 oldu. Ayrıyeten, vadesi gelen KKM hesaplarını, standart TL mevduata dönüştürme gayesi getirildi.
