Refik Anadol o karaciğer hücresinin nasıl sanata dönüştüğünü anlattı

Pazartesi akşamı bana Türkiye Cumhuriyet vatandaşı olma gururu veren bir sanatçı ile tanıştım.
Onun 4 yapıtını dakikalarca seyretme imkanınına sahip oldum.
Akbank mükemmel bir karar almış.
Sabancı Center’in ana binasının girişine, yani Akbank’ın genel merkezine yerleştirmek üzere dünyaca ünlü dijital sanatkarımız Refik Anadol’dan devasa bir eser yapmasını istemiş,
Bankanın Yönetim Kurulu Lideri Suzan Sabancı Türkiye ve dünyada sanat olaylarını en yeterli takip eden iş insanlarımızdan biri.
Pazartesi akşamı işte o yapıtın açılışı için düzenlenen merasim ve geceydi katıldığım.

AKBANK ARŞİVİ GERÇEK ÜSTÜ
BİR ENSTALASYONA DÖNÜŞMÜŞ

Refik Anadol bir değil, 4 farklı eser yaratmış o 220 metrekare ekran için.
Birincisi Akbank arşivleri.
Bankanın bütün arşivlerindeki fotoğraflar, bilgiler taranmış ve oradan dijital bir çanlı tablo yaratılmış.
Ama bu o denli fotoğrafları olduğu üzere ekrana aktarmak değil..
Oradan gerçeküstü bir enstalasyon oluşturulmuş.
Her Pixel’in o arşive ilişkin bir bilgiyi simgelediği bir sanat bu.
Akbank Genel Müdürü Kaan Gür, bunun “Türkiye’nin birinci kalıcı yapay zeka sanat eseri” olduğunu söyledi.

220 METREKARE DİJİTAL EKRAN
DÜNYADA 3’NCÜ BÜYÜK KALICI ESER

Törende Refik Anadol’la yapıtın teknik yanlarını konuştum.
220 metrekare devasa bir ekran.
Üzerinde 60 milyon Pixel’den fazla data yüklü.
Bu haliyle Refik Anadol’un dünyadaki en büyük 3’ncü kalıcı yapıtı olmuş.
MOMA’daki ekran bundan küçükmüş.
Ama Las Vegas’daki 360 derece global ekranın kapladığı alan bundan büyükmüş.
Türkiye’de bir eşi var mıdır bilmiyorum.
İstanbul Havalimanında Louis Vuitton reklamlarınınkiydi bugünüke kadar gördüğüm en büyüğü.

EKRAN ÇİNLİ ABSEN’DEN
ÇİPLER TAYVAN’DAN

Ekran Çin’de Absen isimli şirket tarafından yapılmış.
Anadol bunun için Çin’e gidip şahsen başında durmuş.
Kullanılan çipler Tayvan’dan tabiatıyla.
Milyonlarca Pixel’den oluşan bir ekran bu kısaca.
Kafam teknolojiye çok yatkın lakin sistemin imce özelliklerini tam anlayamıyorum.
Bilidğim tek şey, Refik Anadol’un bu teknolojiden yararlanarak, bütün dünyada hayranlıkla izlenen bir mega sanat” tipi yaratmış olması.
Bunu bir Türk sanatkarı yarattığı için çok da gurur duyuyorum.
İlk fırsatta Los Angeles’de kurdukları dünyanın birinci yapay zeka müzesini gezmeye gideceğim.

10 FARKLI LİSAN KONUŞAN
KÜRESEL BİR GRUP ÇALIŞTI

60 milyon Pixel’lik bir bilgiyi sanat yapıtına çevirmek çok güç bir iş.
Bunun için Refik Anadol’un Los Angeles’teki atölyesinde 10 başka lisan konuşan geniş bir takım çalışıyor.
Programçısı, data işlemcisi, teknik eleman olarak çok taraflı bir çalışma bu.
O nedenle ben “Mega sanat eseri” diyorum.

KARACİĞER HÜCRESİNDEN ÇIKAN
SANAT ESERİNİNİN HİKALESİNİ ÖĞRENDİM

Törenden sonra çok merak ettiğim bir mevzuyu kendisine sordum.
Üç yıl evvel Harvard Üniversitesindeki Sabri Ülker merkezinde ziyaret ettiğimde Prf. Gökhan Hotamışlıgil grubuyla lirlikte bir raciğer hücresini nasıl fıtığrafladıkmarını anlatmıştı.
Dünyada birinci sefer başarılan bir şeydi.
İşte o çekilen hücre fıtoğrafından muazzam bir sanat yapıtı çıkmıştı.
Bunu da Refik Anadol yapmıştı.
İşte onun kıssasını Refik Anadol’a sordum.

O HÜCRENİN FOTOĞRAFININ
ESRARINI ÇÖZMEMİZ 6 AY ALDI

HÜcrenin kıssasını onun ağzından aktarıyorum:
“ Bir gün Gökhan hoca aradı.
Elimizde bu türlü bir fıtoğraf var dedi ve nasıh çektiklerini anlattı.
‘BElki bundan bir dijital eser çıkarabilirsin” dedi.
Sonra bize çekilen hücre fotoğrafının disketlerini gönderdi.
Tabii çok büyük bir veri vardı.
Onlarca büyük disket geldi.
Oturup bunları açmaya çalıştım.
Öylesine kompleks bir süreçti ki 6 ayımızı aldı.
Ama sonunda bizleri de şaşırtan bir şey çıktı ortaya.”
Gerçekten çok etkileyici bir şey.
Bir hücrenin içine girip, sanat yapıtı olarak dolaşabiliyorsunuz.
Youtube’da ver lakin bir gün çok büyük ekranda ve yüksek çözünümlü biçimde seyretmeyi istiyorum.
Söz verdi gösterecek bana.

SAKIP SABANCI VE EROL SABANCIYI
SANAT YAPITI OLARAK GÖRMEK

İKinci eser ise “Akbank Hatıraları” ismini taşıyor.
İşte bu yapıtta bankaya ilişkin daha somut manzaraları görüyoruz.
Ama o imgeler de yeniden “Pİxel’lerin” içinden geçerek yavaş yavaş somutlaşıyor.
Mesela Sakıp Sabancı ve Erol Sabancı’yı Refik Anadol’un dijital gözüyle görüyorsunuz.
Sakıp Ağa’yı ve sempatik hallerini özlemişim.

REFİK ANADOL’UN YAPAY
ZEKA BİLGİ HEYKELLERİ

Dijital sanatın heykel yapıtları de var.
Ama bunlar bildiğimiz heykeller değil bunlar.
Anadol “Yapay Zeka Bilgi Heykel” isimli bir çalışmaya girişmiş.
Bunun “Rüzgar” isimli kısmı Akbank projesinin üçüncü kesimi olmuş.
Dördüncü eser ise “Mercan Rüyaları” ismini taşıyor.
Dana tanıdık bir Refik Anadol e eri bu.
Deniz altının renkli dünyasından oluşan olağanüstü bir gösteriyi izliyorsunuz.
Resiflerin önünüzde fevkalâde bir koreografi ile dijital transformasyona uğraması sahiden çok etkileyici.
Bu dört eser bankanın girişinde daima sergilenecek.
Eminim hem binaya hem Akbank’a kıymet kacak bir eser olmuş bu.

DAVET İSTANBUL İŞ VE SANAT
DÜNYASININ DÖNEM AÇILIŞIYDI

Eserle ilgili bu bilgilerden sonra size biraz da geceyi anlatayım.
Çünkü anlatacak çok şey vardı.
Bu davet bir manada İstanbul iş ve sanat dünyasında “Sezon açılışıydı”

KURUCU BABALAR
ARTIK DAVETLERDE YOK

İstanbul davetleri artık yaş gurubu değişimi geçiriyor.
Akbank davetiydi fakat “Kurucu babalardan” niç biri yoktu.
Bir vakitlerin en yüklü dörtlüsü Rahmi Koç, Sakıp Sabancı, Ayrın Doğan, Ferit Şahenk’ti.
İkisi artık hayatta değil.
Rahmi Bey ve Aydın Bey ise yoktu.

İŞ DÜNYASINDAN KİM
VARDI KİMLER YOKTU

Buna karşılık iş dünyasından şu isimlerle karşılaştım:Faruk Süren, Ömer Dinçkök, Sedat Aloğlu, Serdar Bilgili, Mustafa Taviloğlu, Doğan Holding CEO’su Çağlar Göğüş, Kavaklıdere şarapların Yönetim Kurulu Lideri Ali Başman, Hüsnü Akhan, İzzet Garih, Cem Hakko, Nesrin Ehmet Esirtgen, Özcan Tahincioğlu, Cenk Alper, Mehmet Habbab, Can Ünlü, Sunset’in sahibi Barış Tansever, Lucca’nın sahibi Cem Mirap.
Yeni iktisattan ise Trendyol CEO’su Çağlayan Çetin vardı.

SADECE DİJİTAL MÜZİK
DİNLEYEN ÜNLÜ TÜRK ZENGİNİ

Ömer Dinçkök’le oldukça sohbet ettik.
Çünkü müzik konusunda beni şaşırtan bir merakı var.
Dijital ve house müzik meraklısı.
Hatta o müziklerden öbür hiç bir şey dinlemediğini söylüyor.
Eve bir müzik sistemi kurmuş ve dijital alemde yaşıyormuş.
Ayşegül Dinçkök ise su altı fotoğrafçısı.
Geçenlerde Taviloğlu koleksiyonu standında bir yapıtını görmüştüm. Onu konuştuk.

İKTİDAR MEDYASI ERDOĞANSIZ
DAVETLERE HİÇ GİTMEZ Mİ

Medya dünyasından fazla bireye rastlamadım.
Number 1 FM kümesinin sahibi Ali Karacan, Oksijen Gazetesinin sahibi Zafer Memnun, İktisat gazetesi muharriri Vahap Munyar, bağımsız dijital medyadan Şelale Kadak, sanat muharriri Elif Soyseven görebildiklerim ortasındaydı.
İktidar medyasına gelince…
O kanattaki yeni kuşak gazetecileri tanımadığım için kimse var mıydı bilmiyorum.
Hürriyet’ten Sedat Ergin davetliymiş ancak o gece televizyon programı olduğu için katılamamış.
Demek ki davet ediliyorlar.
Cumhurbaşkanı Erdoğan olmadığı vakit etrafta pek görünmüyorlar nedense.
Hayatın yalnızca siyasetten ibaret olmadığını bir gün onların da anlayacağını umarım.
Milliyet’ten Güneri Cıvaoğlu’nu bu davetlerde kesinlikle görürdük.
Gece boyunca Güneri Bey’i andık.
Yeri kolay kolay doldurulamacak gibi…

SERENAY SARIKAYA’YI BUGÜNE KADAR
HİÇ BU KADAR HOŞ GÖRMEMİŞTİM

Benim için gecenin beğenilen sürprizlerinden biri Serenay Sarıkaya’yı görmek oldu.
Yanılmıyorsam onu son kez Kuvvetli Performans Sanataları Merkezi’nde Alice müzikalinde seyretmiştim.
Oyundan sonra kuliste sohbet etmiştik.
Her vakit ilgiyle izlediğim bir oyuncu.
Önceki akşam salona o denli bir ışıkla girdi ki…
Eminim benim üzere çok sayıda insan etkilenmiştir.
Üzerinde siyah kısa bir elbise vardı.
Kilosu, fitliği harikaydı.
Onu bugüne kadar hiç bu kadar hoş görmemiştim diyebilirim.

GÜLSE BİRSEL’DEN SON HABERLER:
TİYATRO OYUNUNU BİTİRMEK ÜZERE

Davetlerde Gülse Birsel’le sık sık karşılaşıyoruz.
Önceki akşam beni görünce, “Oo Özkök’süz bir davet olur mu hiç” diye takıldı.
İtiraf edeyim Gülse Birsel’i her gördüğümde keyifli oluyorum.
Cem Yılmaz üzere onun da yaptığı her şeyi beğenerek izliyor, okuyorum.
Enerjisine, ışığına, zekasına hayranım.
Bu kere daha sade bir kıyafetle gelmişti.
Yüzünde çok az makyaj vardı ve şunu söyleyeyim.
Gülse maklajsız da çok hoş bir kadın…
Yaptığı işlerdeki muvaffakiyet duygusu eminim onu daha da güzelleştiriyor.
Şu sıralar bir tiyatro oyunu yazıyormuş.
Kasım ayında bitecekmiş.
Müzikli bir oyun olaçakmış ancak müzikal değilmiş.
Öyle büyük değil daha küçük tiyatro salonları için bir oyun yazıyormuş.
Merakla bekliyorum.

CREM DE LA CREME LONDRA’DAKİ
IKSV GECESİNE HAZIRLANIYOR

Gecede bir de haber aldım.
İstanbul’u Creme de la Creme’i önümüzdeki günlerde İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın Londra’da düzenleyeceği bir geceye fokuslanmış durumdaymış.
Davette Erol Evgin sahne alacakmış..
İyi seçim. Buna sevindim lakin biraz da şaşırdım.
Demek ki IKSV klasik ve cazdan sonra daha tanınan müziklere de iniyor.
Londra gecesinde daima bir ağızdan “Seni düşündüm bu akşam yine…” diye başlayan “Hani ıssız bir yoldan geçerken, hani bir müzik söyler içinden…İşte o denli bir şey” nakaratlarını dinlemek beğenilen olacak herhalde…
Güzel bir şey…
Aklıma getirdikleri için dün bol bol Erol Evgin dinlerim.
Gerçekten çok uygun geldi bana…

AUTOBAN BİNANIN GİRİŞİNDE
HARİKA BİR YER YARATMIŞ

Refik Anadol’un dijital yapıtının açılışından sonra eğlenceli bir gece başladı.
Sabancı Merkezi’nin giriş katı çok hoş düzenlenmiş.
Autoban Mimarlık yapmış.
Harika bir yer ve hava yaratmışlar.
Autoban’ın İstanbul Hilton’un renovasyon projelerini ve gerçekleşen kısımlarını çok beğenmiştim. Yaptıkları işler çok hoşuma gidiyor.

BÖYLE DAVETELER İÇİN MÜKEMMEL
BİR MÜZİK ÜÇLÜSÜ DİNLEDİK

Gecenin geri kalanında şahane bir üçlü müzik yaptı.
Bu müzik benim için gecenin en hoş sürprizlerinden biriydi.
Çünkü “Epik Şov” isimli bir ikili yaptı müziği.
Bir DJ (Bartuğ Sayılı) ve trompet çalarak müzik söyleyen Merih Ermakastar’dan oluşan ikili hepimizi eğlendiren şahane bir müzik yaptı .
Bir de bayan solistleri var sanıyordum oysaki orada mikrofon uzattıkları bir bayan davetli katılmış.
O da şahaneydi.
Bildiğimiz Türk pop müziklerini çok hoş çaldılar.
Bence bu türlü davetler için çok yeterli bir müzik bu.
Galiba Türk-Amerikan Dernekleri’nin bu ay sonunda New York galasına da davet edilmişler.

REFİK ANADOL’UN EŞİNE
SAYGISI BENİ ÇOK ETKİLİYOR

Salona birinci ayak basışımda kırmızı halı üzerinde Refik Anadol ile birlikte fotoğraf çektirdiğimiz andan itibaren bir şeyi çabucak farkediyorsunuz.
Refik Anadol birlikte çalıştığı eşi Efsun Erkılıç’a karşı insanı çok etkileyen bir hürmet içinde.
Eşi genç kızlık soyadını kullanıyor.
Bunu daha evvel Ayşe Arman’a verdiği mülakatta hissetmiştim ancak evvelki akşam şahsen şahit oldum.
İkisi de mütevazı, sempatik, saygılı beşerler.
Bu ortada arada bir şeyi okudum.
Efsun Erkılıç’ın annesi Yasemin Boran’mış…
Yasemin Boran Hürriyet’in astrolog yazarıydı.
Benim dönemimde başlamıştı.O