Sıkça ‘şey’ diyorsanız Alzheimer olabilirsiniz
Nöroloji Uzmanı Dr. Yaşar Alpaslan, Alzheimer hastalığının belirtileri hakkında açıklamalarda bulundu.
Tüm hastalıklarda olduğu üzere, Alzheimer hastalığında da erken teşhisin çok değerli olduğunu söyleyen Alpaslan, “Unutkanlık, günümüzde her yaştan bireyin günlük ömründe ortaya çıkabilecek yaygın bir sorundur. Bu durumun çoğunlukla sebebi dikkat bozukluğudur ya da günlük koşuşturmalara bağlıdır ve bir hastalığa işaret etmez. Buna rağmen unutkanlığın hastalığın bir modülü olan demans, kazanılmış zihinsel yetilerin sonradan bireyin günlük ömür aktivitelerini etkileyecek derecede bozulduğu bir küme hastalığı kapsar. Demanslar birincil olarak beyin hücrelerinin yaşlanma ve mevti ile giden ‘nörodejeneratif hastalıklar’ dediğimiz hastalıklar bünyesinde gelişir. Bunun dışında, çoklu beyin damar tıkanıklıklarından kronik infeksiyonlara kadar pek çok hastalıkta zihinsel yetilerde bozukluk olaya eşlik edebilir. Nörodejeneratif demanslar içerisinde en sık görülen Alzheimer hastalığıdır. Başlangıç yaşı 40-90 ortasındadır. Sıklıkla 65 yaş üzerinde görülür. Hastalığın birinci başlangıç yakınmaları, beyinde sinir-hücre hasar ve vefatının başladığı bölge ile ilişkilidir” dedi.
“HASTA, BİREBİR SORULARI TEKRAREN SORABİLİR”
Alpaslan, hastanın tıpkı soruları tekraren sorabildiğini ve söz bulmada zahmet çektiğine değinerek, “Alzheimer hastalığının farklı tipleri bellekten çok yeri algılama işlevinde bozuklukla başlamakla birlikte; tipik klinik özelliği yakın hafızaya ilişkin bozukluklarla başlamasıdır. Uzun periyodik hafıza korunmuşken kısa periyodik bellekte bozulmalar dikkati çeker. Vakitle, hastalığın ileri evrelerinde uzak bellek de bozulur. Bu bağlamda hasta, tıpkı soruları tekraren sorabilir. Anlattığı bir mevzuyu tekraren kere daha evvel hiç anlatmamış üzere anlatabilir. Özel eşyalarını koyduğu yerleri kaybeder, randevularını unutur, yemeği ocakta ya da anahtarı kapıda unutabilirler. Kısa vadeli bellek sorunları yanında lisan bozuklukları görülebilir. Hastalarda en sık görülen ve dikkat çeken ise söz bulma güçlüğüdür. Söyleyecekleri söz yerine ‘şey’ sözcüğünü sık kullanma görülür. Tutuk konuşma ve cümle uzunluğunun kısalması, evet-hayır halinde kısa sözlerle cevap verme öbür dikkat çeken durumlardır. Hastalığın ilerleyen periyotlarında isimlendirme bozukluğu ve akıcı ama anlamsız konuşma da olabilir. Maharet isteyen motor fonksiyonların kaybı bir öteki durumdur ve ilerleyici beceriksizlik, sakarlık halinde anlatılır. Hastalar ellerini eskisi üzere kullanamadıkları, nesneleri düşürdüklerinden yakınırlar. Üzerini giyip çıkarmada zorlanırlar ya da zıt çıkarılmış bir elbiseyi düzeltemezler. Giyme sürecini başlatamaz ya da muvaffakiyet ile tamamlayamazlar. Çatal, kaşık kullanmada zorlanırlar. Yazı yazma bozulabilir. Dikiş dikememe, marangozluk işlerinde beceriksizlik, mutfak ve öbür konut aletlerini kullanamama olabilir” formunda konuştu.
“GÖZÜNÜN ÖNÜNDEKİNİ BULAMIYOR”
Uzman Doktor Alpaslan, hastanın aradığı eşyayı gözünün önünde olduğu halde öteki objelerden ayırıp bulamadığını tabir ederek, “Hastalarda az bildikleri yerlerde, hatta âlâ bildikleri yerler dahi dış yerde yolunu kaybetme görülebilir. Birtakım hastalarda ise daha enteresan olarak aradığı eşya gözünün önünde olduğu halde öteki objelerden ayırıp bulamama, okurken satırların birbirine karışması, yazı karakterlerinin bozulması görülebilir. Görme, işitme ve dokunma algılamasının bozulması da olabilir. Buna bağlı olarak yüzleri, sesleri ve nesneleri tanıyamama, beden tarafını belirleyememe ya da ayırt edememe ortaya çıkabilir. Hücre yaşlanması beynin ön bölgelerine ulaşan hastalarda yargılama, soyutlama toplumsal ortam ve pozisyonlara uygun davranma ve dürtü denetimi bozukluğuna bağlı yakınmalar ya da tam bilakis içe kapanma, inisiyatif kaybı görülebilir. Bu olgularda dikkatin kolay dağılması, yeme bozuklukları da tabloya eşlik edebilir. Tüm bu zihinsel işlevlerdeki kazanılmış yeti kayıpları kesin olarak günlük ömür aktivitelerinin pek çok alanında zorlanmalara sebep olur” diye konuştu.
“TEDAVİNİN ERKEN BAŞLAMASI HAYLİ ÖNEMLİ”
Henüz hastalığı durdurucu ya da büsbütün tedavi edici bir ilacın geliştirilemediğini tabir ederek, “Günümüzde Alzheimer hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerleme suratını yavaşlatmaya yöneliktir. Şimdi hastalığı durdurucu ya da büsbütün tedavi edici bir ilaç geliştirilememiştir. Bununla birlikte unutkanlık şikâyeti olan bireylerde teşhisin erken konması ve tedavinin mümkün olduğunca erken başlaması epey önemlidir” sözlerini kullandı.
