Son çırpınışları ekonomik tetikçilik

Seçim kampanyasında türlü palavralarla algı ve dezenformasyon yapan muhalefet, umduğunu bulamayınca son deva olarak ekonomik tetikçiliğe sarıldı. Yürütülen battık-bittik algısı tutmayan ve 14 Mayıs seçiminde hayal kırıklığına uğrayan muhalefet, iktisat üzerinden eş vakitli operasyona kalkıştı. Cumhur İttifakı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) çoğunluğu elde etmesi ve yüzde 49,52 oy oranıyla seçimi birinci sırada tamamlayan Recep Tayyip Erdoğan’ın ikinci tipi yüksek ihtimalle kazanacağının anlaşılması üzerine; Yedili Masa’nın ortakları, Londra takviyeli spekülatif içeriklerle dehşet senaryosu yazmaya girişti.

Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) propaganda makinelerinin toplumsal medyada bankacılık dalını maksat alan telaffuzları muhalefet medyası aracılığıyla servis edildi. Dışarıdan yapılan ataklara, içeriden takviye veren ve siyasi bakış açılarını tahlillerine yansıtan kelamda ekonomistler de felaket tellallığına ortak oldu. “Faiz yüzde 50’ye çıkacak”, “Borsa çökecek”, “Dolar 30 lira olacak”, “Bankalar batacak” “Şirket iflasları başlayacak”, “İşsizlik patlayacak” üzere palavraları toplumsal medyada dolaştıran tetikçiler, 2018’den bu yana sürdürdükleri algı oyununu bir sefer daha sahneliyor.

Ancak ekonomik tetikçilerin sav ettiği üzere piyasalar, Cumhur İttifakı’nın Meclis’te çoğunluğu elde etmesini ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ikinci cinste kazanmaya çok yakın olmasına olumsuz bir reaksiyon vermedi. Spekülatif telaffuzlara ve ekonomik tetikçilerin teşebbüslerine karşın dolar geçen hafta stabil kaldı ve yalnızca yüzde 1 paha kazandı. Avrodaki artış ise yok denilecek kadar düşük oldu ve yüzde 0,07 ile hudutlu kaldı.

Döviz kurlarının uzun müddettir sakin seyretmesi hem ferdî yatırımcıların hem de şirketlerin dolardan kaçışını beraberinde getiriyor. Doları artık bir yatırım aracı olarak görmeyen yatırımcıların yabancı para mevduatlarında azalma sürüyor. 5 Mayıs ile biten haftada 217,4 milyar dolar olan bankacılık dalı yabancı para cinsi mevduatların toplamı 12 Mayıs ile biten haftada 3,8 milyar dolar azalışla 213,6 milyar dolara geriledi.

Borsa İstanbul’da da algı oyunlarına ve dezenformasyona karşın, çok bir geri çekilme olmadı. Borsa İstanbul Ulusal 100 Endeksi, muhalefete yakın duran kümelere ilişkin şirket paylarındaki kıymet kaybı nedeniyle bu haftayı yüzde 6,1’lik düşüşle tamamladı. Borsa’daki bu kayıp, seçimden evvelki hafta Muharrem İnce’nin Cumhurbaşkanı adaylığından çekilmesinin akabinde “Kılıçdaroğlu kazanıyor” algısıyla yükselen şirket paylarındaki düşüşten kaynaklandı. Hakikaten bu hafta en çok paha kaybedenler; yüzde 15,91 ile İş Bankası (C), yüzde 13,35 ile Anadolu Efes Biracılık, yüzde 13,25 ile Yapı Kredi halinde sıralandı.

Türkiye’de ısrarla bir finansal kriz çıkarmak isteyenlerin palavra ve savlarının bilakis bankacılık dalı de güçlü biçimde üretimi, yatırıma, istihdama ve büyümeye dayanak veriyor. Datalar; bankacılık kesiminin güçlü sermaye yapısı, yüksek etkin kalitesi ve karlılık oranlarıyla son derece sağlıklı bir görünüme sahip olduğunu gösteriyor. Toplam mevduatı 10 trilyon 405 milyar lira düzeyinde bulunan bankacılık bölümünün kredi kullandırımı da güçlü. 9 trilyon 67 milyar liralık bir kredi hacmi bulunan Türk bankacılık kesimi, yılbaşında bu yana 1 trilyon 494 milyar lira (yaklaşık 75 milyar dolar) kredi kullandırdı.

Muhalefetin lisanına doladığı bir öbür değerli mevzu da Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasına yatırımcıların ilgisi artarak devem ediyor. Kur muhafazalı mevduatların toplamı 12 Mayıs ile biten haftada eklenen 143 milyar lira artışla 2 trilyon 346 milyar lira düzeyine ulaştı. Vatandaşın parasını hem uzun vadede hem de TL cinsi mevduatta tutmasını sağlayan Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasının mühleti geçtiğimiz aylarda 31 Aralık 2023 tarihine kadar uzatılmıştı. İşsizlik ise yüzde 9,9 ile tek hanede.

İYİ Partili Bilge Yılmaz da daha fazla dayanamayıp manipülasyon yapanların kervanına katıldı. Millet ittifakı’nın “kurtarıcı” olarak lanse ettiği Yılmaz, kendi iktisat siyasetlerini anlatmak yerine Türkiye iktisat modelini maksat aldı. Kur Muhafazalı uygulaması üzerinden kaygı senaryosu geliştiren Yılmaz, palavraya başvurmayı ihmal etmedi. Yılmaz, “KKM bir canavara dönüştü ve Türkiye iktisadını yutmasına çok az kaldı! Bugün devlet KKM ismi altında dolara %36 faiz ödüyor” savında bulundu. Yılmaz’ın telaffuzunun tersine Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasında doların yükseliş suratı, mevduatın periyot faizini aşması halinde devletin katkısı kelam konusu olabiliyor.

Konuyu bir örnekle somutlaştıralım. Kur Muhafazalı mevduatların müddeti 3 aydır. 22 Şubat 2023 tarihinde parasını Kur Korumalı’ya yatıran bir yatırımcı 3 ay sonra yani bugün lakin vadesi dolduğu için nemasını alabiliyor. Buna nazaran 22 Şubat’ta 18 lira 88 kuruş olan Dolar/TL düzeyi dikkate alındığında üç ayda yalnızca yüzde 4,9’luk bir artış oldu. Bankaların Kur Muhafazalı Mevduat’a verdiği faiz bu oranın çok üzerinde olduğu için devletin cebinden rastgele bir para çıkmıyor.