Zengezur Koridoru: Türk dünyasının ‘Turan yolu’ açılıyor
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yine seçilmesinin akabinde birinci yurtdışı ziyaretini evvelki gün KKTC’ye yaparken akşam da Azerbaycan’ın başşehri Bakü’ye gitti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile eşi Emine Erdoğan’a Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu eşlik etti. Erdoğan ve beraberindekiler daha sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve eşi Mihriban Aliyeva’nın Gülüstan Sarayı’nda onurlarına verdiği akşam yemeğine katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün de Gençlik Sarayı’nda merasimle karşılanırken heyetler ortası görüşmenin açılışında konuştu. Türkiye-Azerbaycan kardeşliğinin tüm dünyada gıpta ile takip edildiğini vurgulayan Erdoğan, bunun son örneğinin Türkiye’de yaşanan sarsıntı felaketinde görüldüğünü hatırlattı ve “Yüreği bizimle çarpan her bir Azerbaycan neferine şahsım ve milletim ismine minnettarım” dedi.
‘Zengezur Koridoru’nda hangi evredeyiz?’ sorusuna Ermenistan ile bir sorunun olmadığını İran’la ilgili sorun doğduğunu söz eden Erdoğan, ”Yani halkının kahir ekseriyeti Müslüman olan iki ülke. Burada İran’ın bu türlü bir tutum içerisinde olması gerek Azerbaycan’ı gerekse bizi üzüyor. Aslında onları da üzmesi lazım. Bir de burada vagon başına alınan fiyatlar filan da ne yazık ki çok çok yüksek. Temenni ederim ki bu badireyi da kısa vakitte aşarız. Buna olumlu yaklaşmış olsalar bugün gerek kara yolu gerek demir yoluyla burada Türkiye-Azerbaycan-İran birbiriyle bütünleşmiş olur ve tahminen de “Pekin-Londra hattı” da açılmış olur” dedi.
‘Kılıçdaroğlu’nun seçim kampanyası sırasında Azerbaycan’ı dışarda tutan bir koridor projesinden bahsetmişti’ açıklamalarının akabinde Erdoğan, ”Kılıçdaroğlu tren yolu, kara yolu filan bu işlerden anlamaz. Biz bu İpek Yolu’nu Çin ile kaç yıl evvel konuştuk. Biliyorsunuz Çin’in İpek Yolu Projesi var. O davete ben de icabet etmiştim ve o hala devam eden bir şey. Bu da bir yerden duymuştur. Bunu söylersem herhalde buradan bana biraz oy gelir diye düşünmüştür. Ne geldiği ortada” açıklamasında bulundu.
Peki, Türkiye ile Azerbaycan’ı birbirine bağlayacak Zengezur Koridoru nedir? Gelin birlikte bakalım.
Zengezur, bir vakitler Müslüman Türk nüfusun yaşadığı tarihi Azerbaycan toprağı olsa da 1920’li yıllarda Sovyetler Birliği tarafından Ermenistan’a bağlandı ve bugün de Ermenistan’ın hudutları içinde bulunuyor. Zengezur’un Ermenistan’a verilmesiyle Azerbaycan Nahçıvan’la kara kontağını kaybetti.
Nahçıvan ile Azerbaycan’ın batı kısımları ortasında direkt kara kontağının olmaması Bakü idaresine her vakit zorluk yaşattı. 44 günlük savaşta Ermenistan’ın hezimete uğratılmasıyla imzalanan ateşkesin 9. hususu bölgede kurulacak ulaşım koridorlarıyla ilgili oldu.
“Bölgenin ekonomik ve ulaşım ilişkilerinde pürüzler kaldırılacak. Ermenistan, vatandaşların, araçların ve yük araçlarının iki tarafta hareketini organize etmek hedefiyle Azerbaycan’ın batısındaki bölgeler ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ortasında ulaşım irtibatını sağlayacak.”
Ulaşım irtibatının denetimi, Rusya Hudut Güvenlik Servisi kurumları tarafından da sağlanacak. Tarafların muahedeye varması durumunda, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Azerbaycan’ın batı bölgeleri ortasında ulaşım bağlantılarının ağları inşa edilecek.
Azerbaycan, kara ve demir yolu ulaşımının yapılacağı Zengezur koridorunun hayata geçmesi için kendi topraklarında süratle başladığı projeleri ağır biçimde sürdürüyor.
Zengezur koridorunun hayata geçirilmesiyle birlikte Azerbaycan ile Türkiye ortasındaki uzaklık de kısalıyor. Ankara’dan başlayan demir yolu çizgisi Kars’a, oradan da Nahçıvan’a geçiyor. Zengezur koridoru da burada devreye giriyor.
Nahçıvan ile Azerbaycan ortasındaki 43 kilometrelik aralık Zengezur koridoru olarak isimlendiriliyor.
Koridorun açılmasıyla birlikte inşa edilecek demir yolunun Kars, Tiflis, Kars güzergahını takip eden çizgiden daha kısa olması bekleniyor.
Azerbaycan’ın, başşehir Bakü’den Fuzuli ilinin Horadiz kasabasına kadar demir yolu çizgisi zati işlek durumda. Bu sınırın Horadiz’den Ermenistan hududuna kadarki kısmının kimi kısımları Ermenistan işgali periyodunda tahrip edildi, birtakım kısımları ise yapılan barajın suları altında kaldı.
Dolayısıyla Horadiz’den Nahçıvan’ın Ordubad vilayetine uzanan 166 kilometrelik yeni demir yolu çizgisi inşa edilecek.
Hattın Ermenistan kısmından, Zengezur bölgesinden geçecek 43 kilometrelik kısmının inşaatı için Azerbaycan ile Rusya görüşmeler yapacak.
Azerbaycan’ın Ermenistan ile değil Rusya ile görüşecek olmasının nedeni, Ermenistan demir yollarının mülkiyetinin Rusya’ya ilişkin olmasından kaynaklanıyor.
Ordubad’dan Nahçıvan’ın kuzeyinde bulunan; Türkiye, Ermenistan ve İran’a yakın Velidağ istasyonuna kadarki 158 kilometrelik sınır ise kapsamlı olarak tamir edilecek. Velidağ’da biten çizgi, Ermenistan sonuna kadar 14 kilometre uzatılacak.
Ermenistan, bölgedeki barış arayışlarına katkı sağlamaya karar verilmesi ve bu ulaşım projelerine katılması halinde, kendi demir yolu sınırını Bakü’den Horadiz’e, Horadiz’den de Nahçıvan’ın kuzeyine kadar olan bu çizgiyle birleştirebilecek. Böylelikle Ermenistan, Rusya ve İran’a kesintisiz ulaşım elde edebilecek.
Demir yolu sınırıyla paralel olarak tıpkı güzergahlarda kara yolu çizgilerinin da devreye girmesi kelam konusu. Azerbaycan, Zengezur’a uzanacak Ahmetbeyli-Horadiz-Mincivan-Ağbend otoyolu projesine başladı ve proje süratli halde ilerliyor.
Diğer taraftan Türkiye ve Azerbaycan’ın, Kars’ı Nahçıvan’a bağlayacak demir yolu çizgisi projesi de var.
Bu projelerin tümü gerçekleştirildiğinde Türkiye ile Azerbaycan ortasında yeni ulaşım irtibatı sağlanacak. Birebir vakitte Türkiye ile Rusya ortasında Azerbaycan üzerinden kesintisiz kara ve demir yolu irtibatı sağlanmış olacak.
