CNN’e konuşan kaynaklar: ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi, Çin’le tırmanan gerilime rağmen Tayvan’a gidecek
T24 Dış Haberler
Üst seviye bir Tayvan idaresi yetkilisi ve bir ABD yetkilisi, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Çin’le tırmanan tansiyona karşın Tayvan’ı ziyaret edeceğini söyledi.
CNN’de yer alan habere nazaran, Hint Pasifik ziyaretine çıkan ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi’nin resmi sitesindeki programda Tayvan yer almasa da yetkililer, ziyaretin beklendiğini söyledi.
Tayvanlı üst seviye yetkili, Pelosi’nin bir gece Tayvan’da kalacağını söyledi.
ABD’li yetkili ise ABD Savunma Bakanlığı’nın bölgede Çin’in hareketlerini takip ettiğini, Pelosi’yi inançta tutmak için plan hazırladığını söyledi.
Çin’le tansiyon tırmanmıştı
Pelosi’nin seyahat kapsamında Tayvan’ı ziyaret edeceğine ait söylentiler ABD-Çin ilgilerinde tansiyona sebep olmuştu.
Çin Savunma Bakanlığı, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği ihtarında bulunmuş ve “Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak.” sözünü kullanmıştı.
Dışişleri Bakanlığı da muhtemel ziyaretle ilgili, “Her tıp olasılığa hazırlıklıyız. Şayet ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı önlemler alacağız.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Pelosi’nin mümkün ziyareti nedeniyle ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artırmıştı.
ABD donanmasının Pasifik’teki 7. filosuna bağlı vazife yapan Ronald Reagan savaş gemisi, hafta başında harp filosuyla Singapur’dan ayrılarak kuzeydoğu tarafında Güney Çin Denizi’ne hakikat hareket etmişti.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu donanması da hafta sonunda Tayvan Adası’nın karşı kıyısındaki Fucien ve Güney Çin Denizi kıyısındaki Guangdong eyaletlerinde tatbikatlar düzenlerken, bölgeler gemi trafiğine kapatılmıştı.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik bağlantı tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının modülü olduğunu savunuyor.
Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlar kurmasına, BM’de ve öteki memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
