Hollanda, ülkenin kölelik tarihi nedeniyle resmen özür diledi
İdari başşehir Lahey’deki Hollanda Ulusal Arşivleri’nde yapılan merasimde konuşan Rutte, ülkesinin kölelik tarihi ve köle ticaretindeki rolünden dolayı hükümeti ismine özür diledi.
Rutte, “Yüzyıllar boyunca Hollanda devleti ismine birçok kişi metalaştırıldı, sömürüldü ve berbat muamele gördü. Yüzyıllar boyunca Hollanda devleti tarafından insan onuru ayaklar altına alındı.” sözlerini kullandı.
Köleliğin insanlığa karşı cürüm teşkil ettiğini kaydeden Rutte, “Milyonlarca insan bu kabahatin acısını çekti ve çekiyor. Hollanda kendi hissesine düşeni kabullenmeli.” halinde konuştu.
Rutte, evvelki hükümetlerin ülkenin kölelik tarihini kabullenmede eksik kaldığını belirterek, “Hollanda hükümeti ismine özür diliyorum.” dedi.
Başbakan Rutte, kölelik tarihine yönelik farkındalığı arttırmak için hükümetin 200 milyon avroluk fon sağlayacağını vurguladı.
ÖZRÜN TARİHİNE TEPKİ
Rutte, özür konuşmasında, 19 Aralık tarihinin seçimine ait tenkitlere, “Biliyoruz ki herkes için tek bir gerçek tarih, yanlışsız kelam ve yanlışsız yer yok.” karşılığını verdi.
Hollanda’da yaşayan Surinamlılar, Hollanda’nın köleliğe ait özrünün “aceleci ve dayatmacı” olduğu gerekçesiyle reaksiyon göstererek, 19 Aralık tarihinin değiştirilmesi için mahkemeye başvurmuş fakat müracaatları kabul edilmemişti.
Hollanda’da yaşayan Surinamlılara ilişkin vakıflar ismine davayı açan avukat Joancy Breeveld, “Müvekkillerim, özrün bir kez yapılan bir şey olduğu için düzgün ve daha uygun formda yapılmasını istiyor.” demişti.
Surinamlılar, özrün daha manalı olması için hükümetin öncelikle kimlerin köle ticaretinde rol aldığının ve köleliğin nasıl uygulandığının tam olarak araştırmasını beklerken, köleliğin resmi olarak yasaklandığı 1 Temmuz’da yapılacak ve aceleye getirilmemiş bir özür istemişti.
BAKANLAR ESKİ KOLONİLERE GİTTİ
Hükümet sitesinden yapılan yazılı açıklamada, resmi özrün akabinde kabinedeki 7 bakanın Surinam ve Hollanda’nın Karayipler’deki eski sömürgelerine giderek, Rutte’nin özrünü buradaki yöneticilerle ve sivil toplumun başkanlarıyla görüştüğü belirtildi.
Buna nazaran, Maddeleri Muhafaza Bakanı Frank Weerwind’in Surinam’ın başşehri Parambino, Göçten Sorumlu Devlet Bakanı Van der Burg’un Aruba, Toplumsal İşler ve Çalışma Bakanı Karien van Gennip’in Bonaire, Kraliyet ilgilerinden sorumlu Devlet Bakanı Alexandra van Huffelen’in Kuraçao, Maliyeden sorumlu Devlet Bakanı Marnix van Rij’in Sint Eustatius, Refah ve Spordan sorumlu Devlet Bakanı Maarten van Oooijen’in Saba, Sıhhat Bakanı Ernst Kuipers’in ise Sint Marteen Adası’ndaki yetkililer ve sivil toplum temsilcilerine Hollanda’nın resmi özrünü iletti.
ÖZÜR NASIL KARŞILANDI?
Sint Maarten Başbakanı Silveria Jacobs, Hollanda’nın özrünü, “görüşleri alınmadığı” ve “tazminat ödenmeyeceği” gerekçesiyle kabul etmeyeceklerini açıklarken, Hollandalı milletvekillerinin birden fazla hükümetin özür dilenmesini olumlu karşıladı.
Hollanda’nın özür dilemesinden rahatsız olan çok sağcı milletvekili Geert Wilders ise Twitter’dan “Rutte’nin özürü sebebiyle özür diliyorum.” paylaşımını yaptı.
Son yıllarda Amsterdam, Rotterdam, Utrecht ve Lahey üzere büyük kentlerin yanı sıra Hollanda Merkez Bankası, ABN Amro üzere kurumlar da kölelik tarihindeki rolleri sebebiyle özür dilediklerini açıklamıştı.
Hollanda’da 2023’ün, köleliğin kaldırılışının 150. yılı olması sebebiyle “kölelik anma yılı” ilan edilmesi düşünülüyor.
Güney Amerika ve Afrika’nın kıyı bölümlerinde sömürge idaresi kuran Hollanda, 16. yüzyılın sonlarında “Transatlantik” bölgesinde köle ticaretine başlamış ve “altın çağı”nı yaşadığı 17. yüzyılın ortasında Güney Amerika-Avrupa ortasındaki köle ticaretinin en kıymetli aktörlerinden biri olduktan sonra 1 Temmuz 1863’te köle ticaretini resmen yasakladı. (AA)
