Türkiye’nin ‘yeni’ekonomik programı bir yılda bütün göstergeleri bozdu
İktidarın “yeni” iktisat modelinin uygulanmaya başlanmasının üzerinden yaklaşık bir yıl geçti. O günden bu yana iktisatta hiçbir şey eskisi üzere olmadı. Temel göstergelerin büyük bir kısmı bozuldu. Enflasyon da dolar da fırladı. Yurttaş daha da yoksullaştı. Cari fazla düşleri, devasa cari açığa dönüştü.
Merkez Bankası (MB) geçen yıl 23 Eylül’de faiz indirimlerine başladı. Evvel siyaset faizi yüzde 19’dan yüzde 18’e indirildi. Sonrasında da indirimler devam etti. Ekimde yüzde 16’ya düşürüldü. Kasımda 16’dan 15’e indirildi. Aralıkta 1 puan daha indirilerek yüzde 14’e çekildi. 7 ay yüzde 14’te sabit tutuldu. Ağustosta ise yüzde 13’e indirildi.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu yarın toplanıyor. Ekonomistlerdeki genel beklenti siyaset faizinin biraz daha düşürüleceği tarafında. Kulislerde bu yılın sonu ve gelecek yılın başında enflasyonun baz tesirinden kaynaklı düşeceğine işaret edilerek “İktidar artık faizi biraz daha indirecek. Daha sonra enflasyon baz tesiri kaynaklı düşecek. İktidar ise ‘Bakın faizi düşürdük, enflasyon da düştü’ diyecek. Fakat iktidar seçim öncesinde bu politikayı kullanacak” yorumları yapılıyor.
Faizin indirilmeye başlandığı geçen yılın eylül ayından bu yana ise iktisadın temel göstergeleri daha da bozuldu. Geçen yılın eylül ayında TÜFE yıllık yüzde 19.58’di. Ağustos 2022’de yüzde 80.2’ye ulaştı. Dolar 23 Eylül 2021’de 8.7 TL’ydi. Dün öğlen saatlerinde 18.30 liraya ulaşmıştı. İktidar faizi düşürüp, ihracatı artırarak cari fazla vermeyi düşlüyordu. Meğer geçen yıl eylülde 18.4 milyar dolar olan cari açık, 36.6 milyar dolara çıktı.
İŞSİZLİK DÜŞMEDİ
Artan enflasyon ve bozulan iktisat, yurttaşı perişan etti. Geçen yıl eylülde açlık hududu 3 bin 49 TL, yoksulluk hududu, 9 bin 931 TL, bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 3 bin 709 TL’ydi. Türk-İş’in son bilgilerine nazaran açlık sonu 6 bin 890 TL’ye, yoksulluk hududu 22 bin 442 TL’ye, bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti de 9 bin TL’ye ulaştı. İktidarın övündüğü işsizlik dataları de tek haneye düşürülemedi. Geçen yıl eylülde yüzde 11.5 düzeyinde olan işsizlik bugün lakin yüzde 10.1 düzeyine inebildi.
AKP’nin yeni siyaseti, iktisattaki temel göstergelerin büyük bir kısmını bozarken, genel bütçe vergi gelirlerini ise katladı. Geçen yıl 1.1 trilyon TL olan vergi gelirleri bu yıl 2.2 trilyon TL’ye çıktı. Fakirleşen yurttaş, daha fazla vergi öder hale geldi.
