Yanarken dumansız olan mumlar, neden söndürüldüğünde duman çıkarır

Mumların ilginç özelliklerinden biri de yanmalarına rağmen duman çıkarmamalarıdır. Ancak mumlar, söndürüldüklerinde duman çıkarmaya başlar.

Peki bu garip durumun nedeni nedir? Bu soruya yanıt vermek için, önce mumların nasıl çalıştığına bir göz atmamızda fayda var.

Bir mum nasıl çalışır

Bir mum, mum yakıtının yanması sonucu çalışır ve sonunda ısı ve ışık üretir. Fitil, mum gövdesinin tepesinden dışarı çıkan küçük kısımdır. Bu aslında yanan ve alev üreten kısımdır.

Bir fitil, genellikle mumda kullanılan fitil miktarına bağlı olarak, bir mumun alevinin belirli bir süre boyunca yanmasını sağlayan pamuk ipliklerden oluşur.

Mumun sürekli yanmasının nedeni: Kılcal etki

Fitil, gerekli yakıtı mumdan aldığında yanar ve bu durumda “kılcal etki” denen bir durum ortaya çıkar.

Bir mum kibritle yakıldığında, fitilin üzerinde ve yakınında bulunan az miktarda mum erimeye başlar. Fitil, daha sonra kılcal etki yoluyla erimiş mumu emer ve yukarı doğru çeker.

Alevin ısısı, erimiş mumu buharlaştırır ve bu da havadaki oksijenle birleşerek sabit bir alev oluşturur. Bu sayede mum, gövdesi eriyip bitene kadar yanmaya devam eder.

Bir mum söndürüldüğünde neden duman çıkarır

Yanan bir muma üflediğiniz an, söndükten sonra birkaç saniye boyunca duman ürettiğini fark etmişsinizdir. Ancak mum yanarken bu dumanı göremezsiniz. Peki bu duman nereden geliyor?

İlginçtir ki, bir mumu söndürdüğünüzde gördüğünüz duman aslında ‘duman’ değildir; bu mumun buharlaştırılmış halidir.

Bunu bir perspektife oturtmak için şöyle düşünün: Suyu ısıttığınızda nasıl buhar meydana geliyorsa, mumu ısıttığınızda da mum buharı ortaya çıkıyor.

Bir mum yandığında, yanan aslına fitil değil mumun gövdesindeki sıvıdır. Mumu söndürdüğünüzde, ısı kalır ve birkaç saniyeliğine mumu buharlaştırmaya devam eder. Bu, mum dumanı gibi görünen bir iz oluşturur.

Bunun sonucunda ise ortaya çıkan çok ilginç bir nokta daha var, mumu söndürdüğünüzde ortaya çıkan dumana benzer buhara çakmak yaklaştırdığınızda, fitilin yeniden yandığını görürsünüz. (Çakmağı fitile temas ettirmenize gerek yok.)